Geweld in Israël en bezette Palestijnse gebieden houdt aan – VN Mensenrechtencomité: Israël schuldig aan systematische en structurele discriminatie van niet-Joden – Palestijnse baby sterft na uitblijven medische behandeling door Israëlische blokkade Gaza – en meer
In onze nieuwsbrief van afgelopen vrijdag schreven wij dat er een gerede kans bestaat op een escalatie van het geweld in Palestina/Israël. Bovenop het dagelijkse Israëlische geweld tegen de Palestijnen in bezet gebied vonden in de afgelopen twee weken drie dodelijke aanslagen plaats in Israël zelf, waarbij elf Israëli’s om het leven kwamen. Israël reageerde met geweld, doodde tenminste drie Palestijnen tijdens een arrestatieoperatie in de stad Jenin, en vergrootte zijn troepenmacht op de bezette Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem. Palestijnen moesten tegelijkertijd vrezen voor wraakacties van Israëlische kolonisten, die in de week na de eerste aanslag tenminste vijftien aanvallen uitvoerden.
Het geweld heeft zich ook gedurende het weekend voortgezet. Op zaterdagochtend doodden Israëlische militairen drie Palestijnse mannen tijdens een operatie in Jenin. De mannen waren lid van de Al-Quds Brigades, de militaire tak van de Palestijnse Islamitische Jihad-beweging. Volgens de Israëlische veiligheidsdiensten waren zij verantwoordelijk voor een recente aanval in de buurt van de stad Tul Karm op de Westelijke Jordaanoever, en waren ze van plan opnieuw een aanval uit te voeren. Bij de operatie raakten vier Israëlische militairen gewond.
Koning Abdullah II van Jordanië riep afgelopen zondag op tot ‘kalmte’ tussen Israëli’s en Palestijnen. Tijdens een telefoongesprek met de Israëlische premier Naftali Bennett benadrukte hij het belang van rust om verdere escalatie in de Palestijnse gebieden te voorkomen. Daarbij wees hij ook op het belang van het toestaan van gebeden bij de Al-Aqsa-moskee, met name nu de Ramadan is begonnen. Vorig jaar escaleerde tijdens de islamitische vastenmaand zwaar Israëlisch geweld tegen de Palestijnen in Oost-Jeruzalem, gekoppeld aan de dreigende huisuitzettingen van Palestijnen in de wijken Sheikh Jarrah en Silwan, in een elfdaagse oorlog tussen Israël en gewapende groepen in Gazastrook, en een ongekende geweldsexplosie in zowel Israël als de bezette gebieden.
De EU heeft naar aanleiding van de vergeldingsacties van Israëlische kolonisten op de Westoever opgeroepen tot bescherming van de Palestijnse bevolking. In een tweet verwees de Europese vertegenwoordiging in de Palestijnse gebieden naar een reeks kolonistenaanvallen, en waarschuwde voor een toename van het kolonistengeweld. De bescherming van de Palestijnen is daarom noodzakelijk om verder geweld in de maand april, waarin zowel de Ramadan, Pesach als Pasen vallen, te voorkomen.
Het Mensenrechtencomité van de VN heeft een commentaar gepubliceerd op een Israëlisch rapport over Israëls naleving van het internationale verdrag inzake burgerrechten en politieke rechten. Daarin uit het comité, dat toezicht houdt op de naleving van het verdrag, harde kritiek op Israëls beleid met betrekking tot de Palestijnen. De uitbreiding van de Israëlische kolonies, het kolonistengeweld, de criminalisering van het Palestijnse maatschappelijk middenveld, het gebruik van dodelijk geweld tegen Palestijnse burgers, de marteling van Palestijnse gevangenen, en meer, worden in sterke bewoordingen veroordeeld.
Israëls discriminerende wetten en beleid dragen bij aan de ‘systematische en structurele discriminatie van niet-Joden’, zo luidt het oordeel van het comité. Daarnaast hebben met name het Israëlische sloopbeleid en de gedwongen huisuitzettingen op de bezette Westoever, die zijn gestoeld op discriminerende wetten, volgens het comité een situatie van ‘rassenscheiding’ op de Westoever gecreëerd. Hoewel het comité het Israëlische regime in het commentaar niet expliciet van de misdaad van apartheid beschuldigt, wijst het sterk in die richting.
VN-Rapporteur Michael Lynk gaat in zijn nieuwste rapport wél zo ver. In dat rapport legt Lynk stap voor stap uit hoe de 55 jaar durende Israëlische bezetting – die eventueel had kunnen leiden tot een tijdelijke inperking van de rechten van de lokale Palestijnse bevolking – is uitgegroeid tot een regime van apartheid. Diezelfde conclusie trekken vijf mensenrechtenorganisaties, waaronder Al-Mezan en Al-Haq, in een rapport dat zij tegelijkertijd met Israël indienden bij het VN Mensenrechtencomité.
Een Palestijns meisje van 19 maanden uit Gaza is overleden na vijf maanden te hebben gewacht op Israëlische toestemming om de geblokkeerde kustenclave te verlaten voor behandeling. Vorig jaar werd vastgesteld dat de jonge Fatima een gat in haar hart had, waarna zij een medische verwijzing van het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid kreeg en drie afspraken maakte voor behandeling in het Al-Maqasid-ziekenhuis in Oost-Jeruzalem. Haar familie kreeg echter keer op keer te horen dat de Israëlische autoriteit die Palestijnse reisvergunningen afhandelt haar zaak nog moest beoordelen. Dat is nooit gebeurd; op 25 maart overleed Fatima in Gaza.
Al-Mezan, de Palestijnse mensenrechtenorganisatie die had aangedrongen op haast met de reisvergunning, houdt Israël vanwege zijn blokkade van Gaza verantwoordelijk voor de dood van Fatima. ‘Al Mezan betreurt de dood van Fatima ten zeerste; het veroordeelt met kracht de voortdurende Israëlische blokkade van de Gazastrook en de daarmee gepaard gaande beperkingen van de bewegingsvrijheid van de Palestijnen, waaronder het ontzeggen van toegang aan patiënten tot de ziekenhuizen op de Westelijke Jordaanoever, in Oost-Jeruzalem, Israël en in het buitenland’, aldus de organisatie.
Uit maandelijkse cijfers van de Wereldgezondheidsorganisatie blijkt dat Israël in februari 69 procent van de reisvergunningsaanvragen van patiënten in Gaza goedkeurde. In veel gevallen konden familieleden van de patiënten echter niet meereizen – ruim de helft van die aanvragen werden niet op tijd behandeld.
Op 30 maart staan Palestijnen jaarlijks stil bij Landdag. Op die datum in 1976 doodden Israëlische troepen zes Palestijnse Israëli’s in het noorden van Israël. Duizenden Palestijnen protesteerden destijds tegen de onteigening van Palestijns land in Galilea voor de stichting van nieuwe Joodse gemeenschappen. Circa honderd demonstranten raakten daarbij gewond, terwijl honderden Palestijnen werden opgepakt.
In verband met de recente aanslagen in Israël, die door de organisatoren van de herdenkingsevenementen werden veroordeeld, werd dit jaar op beperkte wijze stilgestaan bij Landdag. Een relatief kleine groep Palestijnse Israëli’s liep mee tot het eindpunt van de traditionele protestmars in Deir Hanna, een voornamelijk Arabisch stadje in Galilea.
In Gaza wordt op Landdag doorgaans bij het grenshek met Israël gedemonstreerd, maar daar zagen de organisatoren in verband met de aanslagen in Israël dit jaar van af. Om te voorkomen dat er onrust zou uitbreken vond de herdenking dit jaar in de haven van Gaza Stad plaats. In de geblokkeerde kustenclave waren vooral slogans te horen die opriepen tot uitoefening van het Palestijnse recht van terugkeer. Op de Westoever, bij een demonstratie in Ramallah, ging het er minder rustig aan toe. Het Israëlische leger trad hard op tegen de demonstranten, zette op grote schaal traangas in, en schoot één Palestijn in zijn been en hand.
Ter gelegenheid van Landdag publiceerde het Palestijnse Bureau voor de Statistiek een verklaring waarin het Israël beschuldigt van het exploiteren van ruim driekwart van het zogenoemde C-gebied. Dat deel van de Westelijke Jordaanoever staat sinds de Oslo-akkoorden van 1995 onder de volledige controle van Israël in afwachting van een definitieve overeenkomst, die uiterlijk in 1999 moest hebben geleid tot terugtrekking van Israël uit bezet gebied. Ruim 25 jaar later is die overeenkomst er nog steeds niet, en zijn grote delen van het bezette gebied door Israël illegaal gekoloniseerd. Ook de Palestijnse natuurlijke hulpbronnen in het gebied zijn door Israël in bezit genomen en worden illegaal geëxlpoiteerd.
De VN-Mensenrechtenraad heeft op 1 april een nieuwe Speciaal Rapporteur voor de Mensenrechtensituatie in de sinds 1967 bezette Palestijnse gebieden benoemd. De Italiaanse Francesca Albanese volgt Michael Lynk op, die de functie sinds 2016 vervulde. Als rapporteur zal Albanese verslag doen aan de VN-Mensenrechtenraad over de actuele situatie in bezet Oost-Jeruzalem, de Westelijke Jordaanoever en Gaza.
Tijdens de vergadering van de Mensenrechtenraad protesteerde Israël tegen de benoeming van Albanese. Zij zou ‘ongeschikt’ zijn voor de rol, en talloze keren haar ‘anti-Israëlische’ meningen hebben geuit.
Albanese heeft een indrukwekkende staat van dienst. Zij is als advocaat internationaal recht gespecialiseerd in mensenrechten en vluchtelingenvraagstukken in het Midden-Oosten. Albanese heeft vijftien jaar professionele ervaring, onder meer bij het VN-Agentschap voor Palestijnse Vluchtelingen (UNRWA), het Hoge Commissariaat voor de Mensenrechten en het ontwikkelingshulpprogramma van de VN, de EU en verschillende ngo’s. Op 17 december organiseerde The Rights Forum samen met PAX een online presentatie van het boek Palestinian Refugees in International Law, dat Albanese samen met Lex Takkenberg schreef. De presentatie is op de website van The Rights Forum terug te zien.
Zaterdag begon de islamitische vastenmaand Ramadan. Fotograaf Mahmoud Ajjour van The Palestine Chronicle legde in een kleurrijke reportage vast hoe inwoners van Gaza op de markt traditionele Ramadanversiering aanschaften.
