De Israëlische informatie waarop het kabinet zich baseerde om de steun aan UNRWA stop te zetten, blijkt niet te kloppen. Nederland liet zich opnieuw beetnemen, en weer ten koste van de Palestijnen.
Dat kan worden geconcludeerd uit het op 22 april verschenen ‘Colonna-rapport’. Het vormt de weerslag van een onafhankelijk onderzoek naar de neutraliteit van VN-hulporganisatie UNRWA. Aanleiding waren Israëlische beschuldigingen van UNRWA’s betrokkenheid bij Hamas of de Palestijnse Islamitische Jihad. Israël is er niet in geslaagd die te onderbouwen, schrijven de onderzoekers. Sterker, zij concluderen dat UNRWA robuuste regels hanteert ten aanzien van zijn neutraliteit.
Op 26 januari maakte Israël bekend dat twaalf medewerkers van UNRWA (op een totaal van 32 duizend) betrokken zouden zijn geweest bij de aanval van Hamas van 7 oktober 2023. Daarop zetten negen donorlanden, waaronder Nederland, binnen 24 uur hun financiële steun aan de hulporganisatie stop, samen goed voor ruim 57 procent van UNRWA’s inkomsten.
Dat aantal zou oplopen tot 16, maar inmiddels zijn er negen op hun besluit teruggekomen – Duitsland deed dat woensdag, Nederland vrijdagavond. De VS, goed voor zo’n 30 procent van UNRWA’s fondsen, heeft de opschorting van steun op voorhand tot 2025 verlengd. Alle overige donorlanden, waaronder België, Ierland en Noorwegen, hebben hun financiering nooit gestopt. Zij waarschuwden juist voor de rampzalige gevolgen.
Een tweede VN-onderzoek loopt nog, maar stuit op gebrek aan Israëlische medewerking. In maart en april heeft Israël het verzoek om bewijs te leveren voor zijn beschuldigingen naast zich neergelegd. Van de twaalf zaken zijn er inmiddels vijf door de onderzoekers geseponeerd. Daarnaast blijkt Israël al sinds 2011 jaarlijkse overzichten van alle UNRWA-medewerkers te hebben ontvangen. Die hebben van Israëlische zijde nooit tot enig bezwaar geleid.
Het is de vierde keer in vier jaar dat westerse donorlanden zich door Israël laten bespelen om Palestijnse ngo’s en hulporganisaties te ondermijnen. In alle gevallen bleken de Israëlische ‘bewijzen’ gefabriceerd en gebaseerd op door marteling afgedwongen bekentenissen, schreven we eerder deze maand. Steeds betaalden de (pro-)Palestijnse organisaties de prijs: hun financiering werd langere tijd bevroren of permanent gestaakt, met enorme impact op hun activiteiten en reputatie. Ook Nederland leende zich daarvoor.
In het geval van de Palestijnse landbouworganisatie UAWC handelde Nederland onder juridische druk van de Israël-lobby. Het bevroor de financiering van UAWC en stelde een onderzoek in naar banden met ‘terreurorganisaties’, die volgens Israël zouden bestaan. Hoewel het onderzoek UAWC vrijpleitte van de Israëlische beschuldigingen, besloot het kabinet de financiering begin 2022 toch te staken. Daarover bestaan nog steeds vragen.
In mei 2021 verspreidde Israël een ‘geheim dossier’ waaruit moest blijken dat zes prominente Palestijnse maatschappelijke organisaties, waaronder UAWC, een dekmantel vormden voor terroristische groeperingen. Aansluitend zetten westerse donorlanden direct hun financiering stop. In oktober 2021 plaatste Israël de zes op de nationale terrorismelijst. Later zou het hun kantoren sluiten.
In november lekte het Israëlische dossier met ‘bewijzen’ echter uit naar de media. Het bleek van A tot Z gefabriceerd. Daarop leverde Israël in december in allerijl een nieuwe bewijslast. Ook die lekte uit en ook die bleek gefabriceerd. Israël bleek maar één doel te hebben: het ondermijnen van het Palestijnse maatschappelijk middenveld in de door Israël bezette gebieden. Hoewel hun westerse financiering uiteindelijk weer op gang kwam, was de schade aan de organisaties enorm.
De Israëlische agenda was dus genoegzaam bekend toen het op 26 januari van dit jaar UNRWA beschuldigde van betrokkenheid bij terrorisme. Toch was het kabinet er als de kippen bij om de Israëlische beschuldigingen letterlijk overnight te omarmen en verder uit te dragen. Op 27 januari stelde minister voor Buitenlandse Handel en Ontwikkelingssamenwerking Geoffrey van Leeuwen (VVD) zelfs dat ‘ons geld’ zou zijn gebruikt om de aanslag van Hamas te financieren.
Uit het Colonna-rapport blijkt dat hij daar op dat moment geen enkel bewijs voor had, maar zich slechts baseerde op de ongefundeerde Israëlische claims. De schade aan UNRWA werd voor lief genomen, midden in het rampzalige Israëlische offensief, en ondanks de onmisbaarheid van de organisatie en de doodsnood van de Palestijnen.
Het Colonna-rapport heeft Nederland gedwongen zijn positie te herzien. Vrijdagavond stuurde het kabinet een brief naar de Tweede Kamer waarin het toekomstige financiering van UNRWA niet langer uitsluit – dit omgeven met zwaar aangezette mitsen en maren, en zonder concrete toezegging. Intussen is door Israëlische functionarissen toegegeven dat de ‘campagne tegen UNRWA’s internationale financiering’ is mislukt.
De vraag die resteert is of de westerse donorlanden, Nederland inbegrepen, hun lesje nu hebben geleerd. Nieuwe Israëlische beschuldigingen van Palestijnse of internationale organisaties zullen naar verwachting niet lang op zich laten wachten. Het hoort ondenkbaar te zijn dat die opnieuw serieus worden genomen.
