Voormalig stafchef Benny Gantz loopt zich warm voor een hoofdrol op het Israëlische politieke toneel, terwijl hem in Den Haag een proces wacht wegens een vermeende oorlogsmisdaad. De Palestijnse Nederlander Ismail Ziada houdt hem verantwoordelijk voor het bombarderen van het huis van zijn familie in Gaza in 2014. Daarbij kwamen zes familieleden om het leven.
Voormalig stafchef van het Israëlische leger Gantz hoopt een serieuze uitdager te worden van premier Benjamin Netanyahu tijdens de Israëlische parlementsverkiezingen van 9 april. Daaraan neemt de generaal deel met zijn onlangs opgerichte partij Hosen L’Yisrael (Veerkracht voor Israël). Volgens opiniepeilingen gaat Netanyahu’s Likud-partij vooralsnog onbedreigd op kop (31 van de 120 zetels), maar is Gantz wel meteen the best of the rest(13 zetels). Gezien de turbulentie in het politieke landschap –de afgelopen maanden zagen zeven nieuwe partijen het licht, waarvan vier geleid door afgezwaaide generaals –en met name de strafzaken wegens fraude die Netanyahu boven het hoofd hangen, zijn verrassingen niet uitgesloten.
Maar ook Gantz heeft juridische sores, en wel in Nederland. Zoals wij eerder berichtten spande de Palestijnse Nederlander Ismail Ziada in maart 2018 een rechtszaak tegen hem aan vanwege het Israëlische bombardement op het huis van zijn familie in de Gazastrook op 20 juli 2014. Daarbij kwamen Ziada’s zeventig jaar oude moeder, drie broers, een schoonzus en een neefje van twaalf om het leven, alsmede een vriend van de familie die op bezoek was. Ziada houdt Gantz, destijds stafchef, en generaal Amir Eshel, ten tijde van de aanval commandant van de luchtmacht, verantwoordelijk voor het besluit het huis zonder voorafgaande waarschuwing aan de bewoners te bombarderen.
Ziada’s advocaten, Liesbeth Zegveld en Lisa-Marie Komp van advocatenkantoor Prakken d’Oliveira, dienden een aanklacht tegen Gantz en Eshel in bij de rechtbank in Den Haag. Volgens de advocaten is het bombarderen van het huis onder internationaal recht verboden en een oorlogsmisdaad. Ziada eist compensatie voor de door hem geleden materiële en immateriële schade van ruim 535 duizend euro, plus vergoeding van de proceskosten.
Ziada stelt dat het hem niet om het geld te doen is, aangezien geen enkel bedrag opweegt tegen het verlies dat hij heeft geleden. Het gaat hem primair om het vaststellen van de aansprakelijkheid. Hij hoopt een precedent te scheppen waar andere slachtoffers baat bij kunnen hebben, en dat Israël ervan weerhoudt in de toekomst opnieuw burgerdoelen aan te vallen. Mocht hem compensatie worden toegewezen, dan zal Ziada het geld storten in een op te richten fonds voor Palestijnse slachtoffers van oorlogsmisdaden, kinderen in het bijzonder.
Gantz en Eshel werden gedagvaard om op 27 juni 2018 voor de rechtbank te verschijnen. De verwachting was dat zij geen gehoor aan de oproep zouden geven en de rechter bij verstek vonnis zou vellen. Kort voor de bewuste datum namen de twee echter een advocaat in de arm. Die kwam afgelopen november met een officiële reactie op de beschuldigingen.
Daarin wordt met geen woord ingegaan op de aantijgingen, maar beroepen de militairen zich op hun immuniteit en stellen zij dat een Nederlandse rechtbank niet bevoegd is de zaak te behandelen, aangezien Ziada bij een Israëlische rechtbank zijn recht zou kunnen halen. Volgens Ziada’s advocaten is daar geen sprake van; de Israëlische rechtbanken ‘zijn feitelijk gesloten voor Palestijnen’, stelt Zegveld. Talloze Palestijnen die probeerden een zaak aan te spannen vanwege vermeende oorlogsmisdaden stonden in Israël voor een dichte deur, schreven wij eerder. Nederlanders als Ismail Ziada, die in het geval van mogelijke oorlogsmisdaden, genocide of misdaden tegen de menselijkheid niet hun recht kunnen halen in het betreffende land, kunnen volgens de Nederlandse wet terecht bij een Nederlandse rechtbank.
Naar verwachting vindt in maart of spoedig daarna een eerste zitting plaats in de zaak. De kans is groot dat die tot de hoogste rechter zal worden uitgevochten en enkele jaren zal duren. In de wetenschap dat de procedure een te groot beroep zal doen op de financiële mogelijkheden van de familie Ziada, zijn vrienden en sympathisanten een crowdfunding-actie begonnen. Donaties worden direct doorgestort op een rekening van advocatenkantoor Prakken d’Oliveira.
‘Om gerechtigheid voor de familie te bereiken zijn onze morele en financiële steun nodig’, schrijven de initiatiefnemers. Zij benadrukken het belang van de zaak voor andere Palestijnse slachtoffers van oorlogsmisdaden: ‘De zaak biedt een goede kans op een grote doorbraak en een juridisch precedent dat ook andere slachtoffers ten goede zal komen.’
De actie wordt gesteund door bekendheden als de Palestijns-Amerikaanse schrijfster Susan Abulhawa (‘Ochtend in Jenin’), de Braziliaanse cartoonist Carlos Latuff, de Israëlische historicus Ilan Pappe (‘De etnische zuivering van Palestina’)en Frederiek de Vlaming, directeur van het vooraanstaande, in Amsterdam gevestigde Nuhanovic Foundation and War Reparations Centre. Zij benadrukken ‘het monumentale belang’ van deze eerste civiele zaak tegen Israëlische bombardementen op de burgerbevolking van Gaza, en de gerede kans op een doorbraak.
De aanval op het huis van de Ziada’s staat, zoals we eerder schreven, niet op zichzelf. In de zomer van 2014 voerde Israël in ‘Operation Protective Edge’ gedurende 51 dagen duizenden luchtaanvallen op Gaza uit, waaronder gerichte aanvallen op woningen en andere civiele bebouwing – aldus een onafhankelijk onderzoek uitgevoerd in opdracht van de VN-Mensenrechtenraad. In totaal werden bij de aanvallen 2251 Palestijnen gedood, onder wie 1462 burgers, van wie 551 kinderen. Meer dan elfduizend Palestijnen raakten gewond, in meerderheid vrouwen en kinderen.
Het VN-onderzoek wees uit dat de Israëlische acties in veel gevallen neerkwamen op oorlogsmisdaden, en dat sprake kan zijn geweest van ‘een militaire tactiek die een breder beleid weerspiegelt, dat op zijn minst stilzwijgend werd goedgekeurd door besluitvormers op het hoogste niveau van de regering van Israël’.
De kersverse politicus Benny Gantz is trots op zijn verrichtingen in Gaza. In zijn juist gestarte verkiezingscampagne publiceerde hij afgelopen week onder de slogan ‘Alleen de sterke wint’ vier korte video’s, waarin hij onder andere de verschrikkelijke verwoestingen in de Gazastrook laat zien. Tegen die achtergrond verschijnen korte teksten in beeld: ‘Hamas krijgt klap na klap’, ‘6231 doelen vernietigd’, ‘1364 terroristen gedood’ – een cijfer dat ver uit gaat boven het aantal van 936 gedode Palestijnse ‘terroristen’ dat het Israëlische minister van Buitenlandse Zaken hanteert, schrijft Haaretz(€).
Die testosteron-mentaliteit kan Gantz, die zich overigens ook uitspreekt voor vrede tussen Israëli’s en Palestijnen, wellicht ver brengen. Een groot deel van het electoraat wil in de politieke arena krijgers zien, die er niet voor terugdeinzen de Israëlische hegemonie met grof geweld te handhaven. Niet voor niets doen Gantz’ rivalen, premier Netanyahu en zijn Likud voorop, hun uiterste best hem af te schilderen als een onbetrouwbare linkse softie, die in Gaza veel te slap is opgetreden. Tegen de achtergrond van dit militante politieke en sociale klimaat is het belang van de zaak-Ziada moeilijk te overschatten.
