Met overweldigende meerderheid veroordeelde de Algemene Vergadering van de VN het ‘buitensporige Israëlische geweld’ in Gaza, en drong ze aan op bescherming van de Palestijnse bevolking. Opnieuw stonden Israël en de VS vrijwel geïsoleerd tegenover een blok van kritische landen.
Waar Den Haag onoverkomelijke moeite mee heeft, was gisteravond voor 120 landen geen probleem. In de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties (VN) spraken ze hun steun uit voor een resolutie waarin van Israël wordt geëist dat het een eind maakt aan ‘het gebruik van excessief, buitenproportioneel en willekeurig geweld van Israëlische militairen tegen Palestijnse burgers’. En wel in heel bezet Palestina, ‘inclusief Oost-Jeruzalem, en in het bijzonder in de Gazastrook’. De resolutie kreeg acht stemmen tegen. Nederland behoorde tot de 45 landen die zich van stemming onthielden.
In de tekst wordt verder aangedrongen op stappen die de ongehinderde aanvoer van medische en humanitaire hulp aan Gaza moeten garanderen en tot verlichting en beëindiging van de blokkade van Gaza leiden. Daarnaast wordt opgeroepen tot het ‘overwegen’ van maatregelen ter bescherming van de Palestijnse burgerbevolking. In dit verband verzoekt de Algemene Vergadering secretaris-generaal António Guterres van de VN binnen zestig dagen voorstellen te doen ter bescherming van ‘de Palestijnse burgerbevolking onder Israëlische bezetting’, alsmede aanbevelingen voor een ‘internationaal beschermingsmechanisme’.
In de resolutie wordt voorts het afschieten van raketten vanuit Gaza op burgerdoelen in Israël ‘betreurd’, en aangedrongen op respect voor het internationaal recht en maximale terughoudendheid van alle betrokken partijen. De Algemene Vergadering moedigt verder stappen ter verzoening van Hamas en Fatah aan en roept op tot maatregelen ter hervatting van onderhandelingen tussen Israëli’s en Palestijnen, beëindiging van de Israëlische bezetting en realisering van de tweestatenoplossing.
De resolutie is een vervolg op een vergelijkbare resolutie, die begin deze maand in de Veiligheidsraad door de Verenigde Staten (VS) werd geblokkeerd. Tien landen stemden toen voor, vier blanco (waaronder Nederland) en de VS sprak zijn veto uit. Op 15 mei blokkeerde de VS ook al een verklaring van de Veiligheidsraad waarin afschuw werd uitgesproken over het Israëlische geweld in Gaza. Toen stemden alle 15 leden voor, met uitzondering van het land met de grote rode knop. In reactie op de Amerikaanse veto’s legden Algerije, Turkije en Palestina de huidige resolutie voor aan de Algemene Vergadering, waarin geen enkel land het recht van veto heeft.
De Amerikanen verklaarden hun veto’s uit het ontbreken van een harde veroordeling van Hamas. Het is het stokpaardje van Israël en de VS: niet Israël is verantwoordelijk voor de ellende in Gaza en het geweld tijdens de op 30 maart begonnen Mars van Terugkeer-demonstraties, maar primair Hamas.
Ook nu trok de Amerikaanse VN-ambassadrice Nikki Haley fel van leer. Voorafgaand aan de stemming beschuldigde ze voorstanders van de resolutie ervan geen oog te hebben voor de situatie in landen als Nicaragua, Iran, Jemen en Myanmar, maar alleen voor Gaza – ‘hun favoriete politieke sport’. Met de ‘volstrekt eenzijdige’ en ‘gevaarlijke’ resolutie ‘stimuleren zij haat en conflict’ en brengen ze vrede niet dichterbij, maar juist verder weg, betoogde ze.
Aan het neerschieten van medisch personeel, journalisten en burgers door Israëlische scherpschutters maakte Haley geen woorden vuil. Aan Hamas des te meer: dat gebruikt voortdurend geweld en schoot afgelopen maand ‘samen met bondgenoten meer dan honderd raketten af’; dat gebruikt tijdens de demonstraties in Gaza ‘kinderen als menselijk schild’ en zet de betogers aan tot geweld en het doorbreken van het zogenoemde grenshek; en dat roept op tot ‘de vernietiging van de staat Israël’.
Hamas is verantwoordelijk voor alle ellende in Gaza, doceerde Haley, maar wordt daar niet voor verantwoordelijk gesteld. Dat Hamas, anders dan Israël, wereldwijd op terreurlijsten staat en internationaal vrijwel geïsoleerd is, leek de Amerikaanse ambassadrice helemaal vergeten.
Haley stelde een amendement op de resolutie voor, waarin Hamas scherp werd veroordeeld voor het afschieten van raketten, het aanzetten tot geweld bij het grenshek, het in gevaar brengen van burgers en het misbruiken van hulpgeld voor ‘terreuractiviteiten’, waaronder het graven van ‘terreurtunnels om Israël te infiltreren’.
Het amendement kreeg een nipte meerderheid (62 stemmen voor, 58 tegen), maar dat was onvoldoende voor de benodigde tweederde meerderheid. Haley tekende nog protest aan en drong aan op instemming met een meerderheid van de helft van de stemmen plus één. Ook daarover werd gestemd, maar ditmaal kreeg ze de vergadering niet mee (66 stemmen voor, 72 tegen).
Haley verketterde de uiteindelijke stemming als ‘een moreel bankroet’, maar juichte de steun voor haar amendement toe als een teken dat ‘de blinde anti-Israël-houding van de VN aan het veranderen is’. Eindelijk krijgen landen oog voor ‘Israëls legitieme veiligheidsbelangen en de noodzaak de terreur van Hamas te beëindigen’, stelde ze.
Ook de Israëlische VN-ambassadeur Danny Danon sprak zijn tevredenheid uit over de steun voor het amendement. Hij meende dat ‘het voor het eerst is dat een meerderheid van landen in de VN de terroristen van Hamas heeft veroordeeld’. Dat de VN eerder allerlei resoluties heeft aangenomen waarin geweld en terreur van álle groeperingen in Gaza – waaronder Hamas – keihard werd veroordeeld, was hem blijkbaar ontschoten.
Net als Haley haalde Danon voorafgaand aan de stemming woest uit naar landen die Israël aanspraken op het in Gaza gebruikte geweld. Israël, betoogde hij, heeft veel gedaan om de leefomstandigheden van de bevolking van Gaza te verbeteren en wil nog veel meer doen. Maar het wordt gedwongen zich te verdedigen tegen een invasie van betogers, die door Hamas zijn opgezweept om Israël binnen te vallen en Tel Aviv en andere steden in te nemen.
En nu was de wereld erop uit Israël zijn recht op zelfverdediging te ontzeggen, meende de ambassadeur. In plaats van eens een spoedzitting te wijden aan de ellende in Syrië, koos de ‘hypocriete’ internationale gemeenschap de kant van ‘de terroristen van Hamas’ in een ‘wereldwijde aanval’ op Israël, die volgens Danon voortkomt uit ‘antisemitisme’:
By supporting this resolution you are colluding with a terrorist organization, by supporting this resolution you are empowering Hamas. You are the ammunition in Hamas’ gun; you are the warheads on Hamas’ missiles. […] This type of worldwide assault is reserved only for Israel. It is anti-Semitism.
Alle giftige retoriek ten spijt stonden Israël en de VS opnieuw vrijwel alleen. Steun kregen zij alleen van Australië, de Marshalleilanden, Micronesië, Nauru, Togo en de Salomonseilanden.
De geschiedenis herhaalt zich: ook afgelopen december blokkeerde de VS een resolutie van de Veiligheidsraad – toen over president Trumps erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël – met een veto, en ook toen werd kort daarop een gelijkluidende resolutie met overweldigende meerderheid (128 stemmen tegen 9) door de Algemene Vergadering aangenomen, ondanks dreigementen van Trump aan het adres van voorstemmers.
De droeve werkelijkheid achter deze machtsstrijd is dat de bevolking van Gaza met lege handen staat. Israël zal zich niets aantrekken van de resolutie en ook de komende demonstraties in Gaza met scherpschutters tegemoet treden. Alleen de Veiligheidsraad is bij machte Israëlische medewerking af te dwingen, maar die wordt traditioneel in toom gehouden door de VS. Lieten de Amerikanen in het verleden in de raad nog weleens een kritische resolutie passeren (zolang die maar geen directe gevolgen voor Israël had), sinds het aantreden van Trump is ook die kans verkeken.
Europa maakt intussen een steeds machtelozer indruk. Werd het initiatief om tot vrede te komen altijd al aan de VS gelaten, inmiddels neemt binnen de Europese gelederen de verdeeldheid toe. Zo flirtten diverse Oost-Europese landen de afgelopen maanden met het idee om in navolging van de VS hun ambassades naar Jeruzalem te verhuizen. Een maand geleden blokkeerden Hongarije, Tsjechië en Roemenië een EU-verklaring waarin kritiek werd geleverd op de verhuizing van de Amerikaanse ambassade.
De verdeeldheid bleek ook nu. Van de 28 leden van de Europese Unie onthielden zich er 16 van stemming en steunden er twaalf de resolutie. De voorstemmers waren België, Estland, Finland, Frankrijk, Griekenland, Ierland, Luxemburg, Malta, Portugal, Slovenië, Spanje en Zweden.
