Onze journalistieke missie – het duiden van het ‘conflict’ – brengt een grote diversiteit aan onderwerpen mee, die is terug te zien in het overzicht van de tien best gelezen artikelen uit 2021. Als toegift drie artikelen uit eerdere jaren die qua lezersaantallen in 2021 de toptien zouden hebben gehaald.
Demissionair premier Mark Rutte was de aanleiding tot het best gelezen artikel van 2021. In een tweet toonde hij zich bezorgd over het ‘aanhoudende geweld in Israël en Gaza’. Rutte bekritiseerde daarin het geweld van het Palestijnse Hamas en stelde dat Nederland het Israëlische ‘recht van zelfverdediging’ steunt. Zijn tweet vormde daarmee een perfecte afspiegeling van de pro-Israëlische eenzijdigheid die Nederlandse kabinetten al zo lang kenmerkt. Wat Rutte onbenoemd liet is het brute Israëlische geweld, met name in Oost-Jeruzalem, dat aan dat van Hamas voorafging – om nog maar te zwijgen over de voortdurende bezetting en annexatie van Palestijns land.
Als reactie op Rutte’s eenzijdige tweet stuurden wij een brief aan de Tweede Kamer met de oproep recht te doen aan de positie en het leed van de Palestijnen, alsmede aan de woede van veel Nederlanders over het Israëlische geweld, en aan hun frustratie over het feit dat landen als Nederland dat straffeloos laten voortbestaan. In de brief, die in drie dagen door bijna vierduizend burgers werd ondertekend, riepen we de Tweede Kamer op diezelfde week de grondoorzaken van het ‘conflict’ te adresseren.
Ons artikel over het daarop volgende debat schopte het tot de vierde plaats in het jaaroverzicht van best gelezen stukken. Het artikel biedt inzicht in de politieke verhoudingen en de opstelling van de ‘pro-Israël-alliantie’ om Israël tot elke prijs te vrijwaren van kritiek. Daarbij wezen wij op de rol van het CDA dat als ‘zetbaas van Israëls belangen’ acht moties van een meerderheid onthield. Het debat leverde maar liefst 28 moties op over Israël/Palestina, die we in detail beschreven om het publiek inzicht te geven in de inconsequente wijze waarop door de Tweede Kamer wordt omgesprongen met criteria als het internationaal recht en de mensenrechten.
De houding van het CDA tijdens het debat vormde voor voormalig partijleider en CDA-premier Dries van Agt de concrete aanleiding om zijn lidmaatschap van de partij op te zeggen. Het artikel waarin hij zijn besluit kenbaar maakte is het op één na best gelezen artikel van 2021. Van Agt, oprichter en erevoorzitter van The Rights Forum, heeft zich jaren ingezet om zijn partij te bewegen tot een rechtvaardiger koers ten aanzien van het ‘conflict’, en tot respect voor de internationale rechtsorde. Het stemgedrag van de partij in de Tweede Kamer deed voor hem de deur dicht: hij verliet de partij die hij mede had opgericht en sindsdien had gediend.
Op de derde plaats staat een artikel over de mishandeling van tientallen Palestijnse gevangenen in de Israëlische Ketziot-gevangenis. De mishandeling vond plaats in 2019, en werd in juni 2021 door de Israëlische krant Haaretz publiek gemaakt. Schokkende videobeelden van het geweld roepen herinneringen op aan de mishandeling van Irakese gevangenen door Amerikaanse militairen in de Abu Graib-gevangenis bij Bagdad in 2004. Maar waar ‘Abu Graib’ aanleiding gaf tot grote ophef, onderzoek en vervolging van de schuldigen, gaat ‘Ketziot’ aan de wereld voorbij.
Eind juni werden in bezet Palestijns gebied binnen negen dagen zes Palestijnse burgers gedood door Israëlische militairen. Hun dood illustreert de complete wetteloosheid waaraan de Palestijnen op de Westelijke Jordaanoever zijn overgeleverd. De Israëlische journalist Gideon Levy beschreef de daar opererende Israëlische militairen als ‘doodseskaders’, die zich schuldig maken aan ‘terreur’ en ‘executies’: ‘They kill because they can’. Het doodschieten van een hond maakt in Israël meer los dan dat van een Palestijns kind, voegde hij daaraan toe. De daders hebben niets te vrezen. Om inzicht te bieden in die ‘alledaagse’ praktijk beschreven we de omstandigheden rond de dood van de zes Palestijnen. Het artikel staat op de vijfde plaats van best gelezen stukken in 2021.
Op de zesde plaats staat een artikel over de draai die GroenLinks maakte door eind 2020 een SGP-motie te steunen die de regering verzocht tot toepassing van de IHRA-definitie bij de ‘opsporing en vervolging van antisemitisme’. Die steun leidde in brede kring tot ongenoegen – de IHRA-definitie wordt algemeen gezien als instrument om kritiek op Israëls Palestina-politiek als antisemitisme te framen. Om die reden werd in januari 2021 bij het GroenLinks-congres door een grote groep leden een motie ingediend waarin voor het misbruik van de IHRA-definitie werd gewaarschuwd. Tot verbijstering van velen ontraadde het partijbestuur de motie, waarna 66 procent van het congres er inderdaad tegen stemde. Daarmee verspeelde de partij veel sympathie bij zijn aanhang.
Onder de kop ‘Hoe Israëlische propaganda via de NOS ongefilterd het publiek bereikt’ gingen we in op de berichtgeving over een ‘operatie’van het Israëlische leger op de Palestijnse Westoever. De omroep presenteerde een Israëlische razzia in de stad Jenin als een gerechtvaardigde militaire operatie die uitmondde in Israëlisch geweld uit zelfverdediging, waarbij vier Palestijnen werden gedood. In ons artikel leggen we uit dat het bericht een schoolvoorbeeld is van Israëlische propaganda die door de omroep wordt gerecycled. De NOS wordt, ook door ons, al jaren aangesproken op zijn ondermaatse berichtgeving over Israël/Palestina. Het artikel staat op de zevende plaats van best gelezen stukken.
In het voorjaar publiceerde Human Rights Watch een rapport, waarin het concludeert dat Israël zich schuldig maakt aan twee specifieke misdrijven tegen de menselijkheid, te weten apartheid en vervolging. Afhankelijk van hun verblijfplaats – in Israël, bezet gebied of de diaspora – staan de Palestijnen in verschillende mate bloot aan ingrijpende schendingen van hun rechten, ‘louter omdat zij niet Joods zijn’, schrijft de organisatie. Nederland is daaraan medeschuldig, voegden wij daaraan toe, door Israël niet tot de orde te roepen en de Palestijnen niet in bescherming te nemen, zoals het onder internationaal recht verplicht is. Ons artikel over het Human Rights Watch-rapport bereikte de achtste plaats.
In mei publiceerden wij een analyse van het Israëlische geweld tegen de Palestijnen in Oost-Jeruzalem, dat aan de basis lag van de escalatie waarover Mark Rutte zijn bovengenoemde tweet verstuurde. Brandpunt in het Israëlische geweld was de wijk Sheikh Jarrah, waar 78 Palestijnse families uit hun huizen dreigden te worden gezet ten faveure van Israëlische kolonisten. Ook elders in de stad gebruikte Israël grof geweld, onder meer tegen gelovigen in de Al-Aqsa-moskee. Ons artikel hierover staat op de negende plaats.
De tiende plaats wordt bezet door een artikel over pensioenfonds PFZW, dat 346 miljoen euro belegt in bedrijven die voorkomen op de VN-lijst van bedrijven die actief zijn in, of ten dienste van, Israëls illegale kolonies in bezet Palestijns gebied. Sinds enkele jaren doet The Rights Forum periodiek onderzoek naarde beleggingen van PFZW, waaruit blijkt dat de financiële betrokkenheid bij de Israëlische kolonisering – een oorlogsmisdaad – toeneemt. Dieptepunt is de hernieuwde belegging in vijf Israëlische banken, die gelden als financiers van de kolonisering, en wereldwijd te boek staan als paria’s.
Een van onze artikelen die de aandacht blijven trekken is dat waarin we beschreven hoe de lastercampagne van de Israël-lobby tegen de in oktober 2017 aantredend minister Sigrid Kaag (D66) gestalte kreeg. Een centrale rol bleek daarin te worden gespeeld door Cnaan Liphshiz, oud-medewerker van het CIDI en redacteur van persbureau JTA. Ook brachten we de rol van de Israëlische media – van The Jerusalem Post tot Haaretz – in beeld. In Nederland werd Kaag belasterd door pro-Israëlische lobbyclubs als het CIDI en Likoed Nederland.
Een andere classic uit 2017 beschrijft het fenomeen van de ‘Nederlandse’ dadels, die bij supermarkten zoals Dirk te koop werden aangeboden. Dat viel op, aangezien Nederland geen dadels produceert. Onderzoek wees uit dat het label ‘Made in Holland’ net als ‘Made in Israel’ een dekmantel is voor een frauduleuze handel in dadels die door Israëlische kolonisten in bezet Palestijns gebied worden geteeld – op gestolen land en met gebruik van gestolen water.
Dit artikel gaat dieper in op de cover up van de handel in producten uit de illegale Israëlische kolonies in bezet Palestijns gebied. Stap voor stap beschrijven wij hoe het bedrog in elkaar zit, welke partijen erbij zijn betrokken, en hoe de Nederlandse consument daar zonder dat te weten dubbel aan bijdraagt. Tot dusver hebben consumentenorganisaties nagelaten deze onacceptabele praktijk aan te kaarten.
