Dries van AgtDe misplaatste Israël-loyaliteit van het CDA

Op initiatief van Avraham Burg, voormalig voorzitter van de Knesset en de World Zionist Organization, onderschreven afgelopen week 1080 Europese parlementariërs een brief aan de Europese regeringen waarin zij zich scherp keren tegen het zogenaamde ‘vredesplan’ van president Donald Trump en de voorgenomen Israëlische annexatie van bezet Palestijns gebied. Annexatie zou fataal zijn voor de tweestatenoplossing en het perspectief op vrede tussen Israëli’s en Palestijnen, en een zware klap toebrengen aan de internationale rechtsorde, aldus de ondertekenaars. Zij doen een dringend beroep op Europese politieke leiders om het voortouw te nemen teneinde annexatie te voorkomen en naar een rechtvaardige vrede toe te werken, gebaseerd op de rechten van zowel Israëli’s als Palestijnen. Mocht Israël de annexatie alsnog doorvoeren, dat dient dat ‘evenredige (Europese) consequenties’ te krijgen, aldus het schrijven.

Dertien Nederlandse parlementariërs ondertekenden de brief. Daaronder was geen enkele CDA’er. Eens te meer lieten de CDA-parlementariërs na zich in de kwestie-Israël/Palestina uit te spreken voor rechtvaardigheid en voor vrede. In het bijzonder de Tweede Kamerfractie volhardt in het goedpraten van het wangedrag van de staat Israël jegens de bezet gehouden Palestijnse gebieden, hoe verfoeilijk, ja vaak misdadig die bezetting ook is.

Al vele jaren ben ik in de weer om de fractie het inzicht bij te brengen hoe kwalijk de staat Israël te werk gaat. Medio juni 2016 leek dat eindelijk enig resultaat te brengen. Toen steunde de factie enkele moties die Israël in duidelijke taal kritiseerden. Daarop ontstak de Israël-lobby in ons land, voorop het CIDI, in huichelachtige woede, werd een protestactie op gang gebracht: de fractie en, vermoed ik, ook wel de partij werd gealarmeerd door een avalanche van protesten uit het land, met veel dreigingen daarin van scribenten die lieten weten de partij de rug te zullen toekeren. Die actie sorteerde optimaal effect: de fractie keerde direct terug op haar schreden en hernam haar gedrag van weleer, dus geen kritiek van enige importantie meer op Israël, terug naar het wat-Israël-doet-is-welgedaan-beleid. Kennelijk was Sybrand van Haersma Buma zich rotgeschrokken en menigeen in zijn omgeving tevens. De fractie werd weer koest en braaf.

In die dagen is blijkbaar de misvatting herleefd dat de meeste stemmers op het CDA verknocht zijn aan Israël. Dat is naar mijn overtuiging een misvatting. Het optreden van die staat heeft in de loop der jaren toenemende wrevel opgeroepen. Maar velen durven hiervan nauwelijks blijk te geven, bevreesd dan te worden gediskwalificeerd als antisemiet. Steeds meer zijn Israëllobbies erin geslaagd om kritiek op het gedrag van de staat Israël te doen ervaren als anti-Joods. Dat constateren ook de voortrekkers van de dappere organisatie Een Ander Midden-Oostenbeleid. Dat is en blijft een CDA-ledenberaad. In hun periodieke publicaties worden maandelijks allerlei verwerpelijke misdragingen gerapporteerd die Israël in bezet Palestijns gebied heeft begaan.

Sporadisch komt het nog voor dat de woordvoerder buitenland van de CDA-Tweede Kamerfractie enige kritiek laat horen op het gedrag van de bezetter van de Palestijnse gebieden. Dat is laatstelijk, naar ik meen, gebeurd tijdens een Kamerdebat over de ‘Grote Mars van Terugkeer’-demonstraties in de Gazastrook. Daarin pakte de portefeuillehouder van de CDA-fractie in krachtige taal uit tegen het optreden van het Israëlische leger tegen de demonstranten. Hij zei onder meer:

Er zijn daar 183 mensen vermoord en 35 kinderen. Er zijn zesduizend gewonden gevallen door wapens.

Nadien kwamen er moties, een van Sadet Karabulut (SP) en Lilianne Ploumen (PvdA) en een van Sjoerd Sjoerdsma (D66) waarin het door Israël gepleegde geweld werd veroordeeld. Die moties haakten aan bij de toespraak van de CDA-woordvoerder. Toch werden die moties verworpen, mede doordat het CDA tegen stemde! Kan het zotter?

In het voorjaar van 2019 velde een door de VN-Mensenrechtenraad ingestelde commissie van onderzoek een vernietigend oordeel over het Israëlische geweld aan de grens met Gaza. De onderzoekers constateerden grootschalige schendingen van het internationaal recht en de mensenrechten en spraken van duidelijke aanwijzingen voor oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Zij stelden vast dat Israël had verzuimd de schendingen te onderzoeken en riep het land op dat alsnog te doen, en voegden daaraan een oproep toe de blokkade van Gaza eindelijk op te heffen. Minister Blok van Buitenlandse Zaken heeft, al in mei 2018, gezegd dat hij van Israël, als democratische rechtsstaat, een ‘onafhankelijk, onpartijdig, prompt en gedegen onderzoek’ verwachtte. Zo’n rapport is er, nu twee jaar verder, nog steeds niet. Het zal wel nooit komen. De minister laat het hierbij en het CDA laat een rappel bij de minister achterwege.

De tweestatenoplossing, gebaseerd op de verdeling van het voormalige land zoals dit was tussen 1948/1949 en 1967, heeft het optreden van de EU-Raad van Ministers tientallen jaren achtereen gedetermineerd. Zij is bepalend geweest voor de lange reeks van waarschuwingen, vermaningen en verzuchtingen die deze Raad de jaren door heeft uitgebracht. De terzijdestelling van de tweestatenoplossing in Trumps ‘vredesplan’ is dan ook een klap in het gezicht van Europa. Wij mogen hiermee geen genoegen nemen, hoezeer we wel passief zijn gebleven toen Israël alsmaar doorging met zijn kolonisatie van de Westbank en van Oost-Jeruzalem. Dat daar nu al meer dan 700 duizend kolonisten wonen heeft te maken met onze laffe berusting de decennia door.

Heeft Nederland zich beijverd om de EU te bewegen tot krachtiger optreden? Wij zijn toch, houden we maar niet op te pronken, de bakermat van het internationaal recht? Met een beroep hierop, hebben we tal van instellingen die dit recht bedienen binnengehaald. Het Internationaal Gerechtshof en het Internationaal Strafhof zijn hiervan de bekendste.

Tot dusver hebben van de 27 EU-lidstaten er negen een Palestijnse staat erkend; Zweden, als eerste West-Europese staat, in 2014, en Malta, Cyprus, Bulgarije, Tsjechië, Hongarije, Polen, Roemenië en Slowakije al voor hun toetreding tot de EU. Vijf anderen, te weten Frankrijk, Spanje, Ierland, België en Luxemburg, beraden zich op sancties tegen Israël in reactie op het voornemen van de regering-Netanyahu delen van de bezette Westelijke Jordaanoever op korte termijn te annexeren en begeven zich hiermee in de richting van erkenning.

Het kwalijkste gevaar dat in het plan van Trump besloten ligt, is de verwoestende aanslag op de internationale rechtsorde die we na de jongste wereldoorlog hebben opgebouwd. ‘De naoorlogse internationale rechtsorde zelf is in gevaar in een mate die we in generaties niet meer gezien hebben’, heeft de stichting The Rights Forum (die ik in 2009 heb opgericht) geschreven aan minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken. Dit gaat Nederland, het geboorteland van Hugo de Groot, in het bijzonder aan. Wat ons nu nog te doen overblijft is de staat Palestina naar het voorbeeld van Zweden te erkennen en aldus overeind te houden. Het vaak gemaakte bezwaar hiertegen dat Palestina geen staat is en dus niet te erkennen valt, is zonneklaar ongegrond, want Palestina heeft op 29 november 2012 de status van ‘waarnemerstaat’ gekregen in de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties.

Mocht Nederland, eventueel in samenspraak met de andere Benelux-landen, tot erkenning van de staat Palestina besluiten, dan zal het elders in de EU navolging krijgen. Niet alleen van België en Luxemburg, maar ook van Frankrijk, Spanje en Ierland. Dat stelt onze landgenoot Robert Serry, voormalig VN-gezant voor het vredesproces in het Midden-Oosten, in het verschiet. Dit zou dan een krachtige riposte zijn op de verontrustende verwerping door Israël van de tweestatenoplossing waarvoor Europa zich vele jaren achtereen heeft beijverd.