Op 18 augustus lasten Israëlische militairen in bezet gebied de kantoren van Al-Haq en zes andere Palestijnse organisaties met metalen platen dicht. Nu roept Al-Haq kunstenaars op deze symbolen van onrecht om te toveren tot het tegendeel: een aanklacht tegen onderdrukking.
De vooraanstaande mensenrechtenorganisatie verwelkomt ‘alle creatieve ideeën om de metalen platen om te zetten in artistieke manifestaties van Palestijnse veerkracht en verzet tegen Israëls koloniale en apartheidsregime’, schrijft ze op haar website. De uitdagende oproep is niet alleen gericht aan professionele kunstenaars, maar ook aan kunstenaars in spe en creatievelingen in het algemeen. Ideeën kunnen per mail aan Al-Haq worden gestuurd.
In de vroege ochtend van 18 augustus vielen Israëlische militairen de kantoren binnen van Al-Haq en zes andere Palestijnse maatschappelijke organisaties in en rond Ramallah, gelegen op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever. De militairen verzegelden de deuren en lasten die met grote metalen platen (één bij twee meter) dicht. Blijkens een op de platen geplakte kennisgeving waren de organisaties op militair bevel buiten de wet gesteld en hun kantoren gesloten.
De actie was het voorlopige dieptepunt in een Israëlisch offensief tegen de organisaties, die essentiële diensten verlenen aan de onder bezetting levende Palestijnse bevolking. Ze bieden praktische steun aan uiteenlopende doelgroepen, van kinderen en vrouwen tot boeren en Palestijnen in Israëlische detentie, en documenteren mensenrechtenschendingen, zowel van Israël als de Palestijnse Autoriteit. Israël beschouwt ze als luizen in de bezettingspels waarmee moet worden afgerekend.
In eerdere artikelen beschreven we hoe Israël probeerde Nederland en andere Europese landen zo ver te krijgen hun subsidiëring van de organisaties te staken. In twee ‘geheime dossiers’, die uitlekten en niets om het lijf bleken te hebben, probeerde het de Europese regeringen ervan te overtuigen dat de organisaties in werkelijkheid ‘terroristische mantelorganisaties’ zijn. Toen die pogingen niets opleverden plaatste Israël de organisaties op de nationale terrorismelijst, daarmee zichzelf de mogelijkheid verschaffend ze ‘legaal’ op te rollen. De sluiting van hun kantoren is daar een uitvloeisel van.
De organisaties hebben op papier de mogelijkheid zich juridisch te verweren tegen hun opname op de terrorismelijst. In de praktijk is dat echter een wassen neus, aangezien Israël zich beroept op ‘geheim bewijs’ dat de organisaties niet mogen zien. ‘Hoe kun je je dan verdedigen?’, zei Michael Sfard, de Israëlische advocaat van Al-Haq, onlangs in een interview met NRC.
Het aanklagen en veroordelen van organisaties en personen op grond van geheim bewijs is een in Israël gangbare methode, met name als de ‘verdachten’ Palestijnen zijn. Sfard zelf ontving een brief met de mededeling dat hij speciale toestemming van het ministerie van Defensie moet aanvragen om Al-Haq te kunnen blijven verdedigen. ‘Dit tast de vrijheid van advocaten aan om hun werk te doen’, aldus Sfard.
Al-Haq, dat in 2009 de prestigieuze Nederlandse Geuzenpenning ontving, en de overige zes organisaties hebben hun werk inmiddels hervat. Ze hebben de metalen platen verwijderd en hun kantoren weer in gebruik genomen. Ze realiseren zich echter dat hen draconische maatregelen boven het hoofd hangen. ‘Ik vermoed dat de leiding van Al-Haq en de andere organisaties binnenkort wordt gearresteerd’, stelde Sfard. ‘Tenzij er vanuit het buitenland stevige tegendruk wordt gegeven.’
Die noodzakelijke druk zal echter niet komen van de betrokken Europese landen en de EU. Die handhaafden dan weliswaar na lang (ruim een jaar) beraad hun subsidiëring, maar weigeren druk op Israël uit te oefenen om de organisaties van de terrorismelijst te halen. Minister Wopke Hoekstra van Buitenlandse Zaken duidde Israël onlangs zelfs aan als een ‘democratische rechtsstaat’. Het is exemplarisch voor de Nederlandse en Europese houding, die in de praktijk neerkomt op medeplichtigheid aan de Israëlische bezetting.
De zeven organisaties moeten het hebben van steun en solidariteit van organisaties en burgers uit het buitenland. Die krijgen zij volop, maar tot dusver heeft dat Israël niet weerhouden van steeds verdergaande maatregelen. In dat perspectief is de oproep van Al-Haq van grote betekenis. Het creatieve initiatief heeft in potentie grote publicitaire waarde – denk bijvoorbeeld aan een online expositie van tientallen beschilderde of beschreven metalen platen. The Rights Forum moedigt creatievelingen met het hart op de juiste plaats aan hun beste beentje voor te zetten.
