Tot ieders verbazing sprak de Amerikaanse president zich in New York uit voor de tweestatenoplossing. Tot dusver waren zijn inspanningen juist gericht op het voorkomen daarvan. Van een koerswijziging in het Amerikaanse beleid blijkt echter geen sprake.
De Amerikaanse president Trump blijft voor verwarring zorgen. Met zijn kritiekloze houding tegenover Israëls ‘nederzettingenpolitiek’ in bezet Palestijns gebied, zijn erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël en zijn andere tegen de Palestijnen gerichte maatregelen, leek hij er alles aan te doen een Palestijnse staat, en daarmee de tweestatenoplossing, onmogelijk te maken. Maar tijdens een gesprek met de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en enkele journalisten, in de marge van de bijeenkomst van de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties in New York, sprak hij plots zijn voorkeur uit voor die oplossing. Zoals vaker was zijn mening niet gestoeld op argumenten, maar op een ‘gevoel’:
I like the two-state solution. That’s what I think works best. I don’t even have to speak to anybody, that’s my feeling.
Netanyahu, die juist een lofzang op Trump en de ‘Amerikaans-Israëlische alliantie’ had afgerond, deed er het zwijgen toe, ook toen Trump, naar hem wijzend, vervolgde: ‘Misschien denk jij er anders over, ik denk het niet, maar dit is mijn opvatting.’
Opwinding maakte zich van de aanwezige journalisten meester. Betekende dit een omslag in het Amerikaanse denken? Had dit gevolgen voor het vredesplan waaraan onder leiding van Trumps schoonzoon Jared Kushner al ruim anderhalf jaar wordt gesleuteld? Nee, zo bleek tijdens een hectische persconferentie later op de avond. Zeker, Trump is tot het inzicht gekomen dat de tweestatenoplossing waaraan de internationale gemeenschap zich al 25 jaar committeert eigenlijk de beste is. Maar dat betekent niet dat hij een andere oplossing afwijst, zei hij. Het gaat erom wat de Israëli’s en de Palestijnen willen:
Bottom line: If the Israelis and Palestinians want one state, that’s okay with me. If they want two states, that’s okay with me. I’m happy, if they’re happy. […] I’m a facilitator. I want to see if I can get a deal done so that people don’t get killed anymore.
Hiermee was Trump terug in de rol die hij zich al bij zijn aantreden als president aanmat: hijzelf als ‘facilitator’ van een ‘vredesdeal’ die is gebaseerd op wat ‘Israëli’s en Palestijnen willen’. Het zijn holle woorden, want in de praktijk is gebleken dat Trump zich alleen bekommert om wat Benjamin Netanyahu en zijn religieus-nationalistische medestanders willen.
Aan Palestijnse rechten en belangen hebben Trump en de zijnen geen boodschap. Met zijn erkenning van Jeruzalem als Israëls hoofdstad in december 2017, gevolgd door de verhuizing van de Amerikaanse ambassade naar de stad in mei van dit jaar, zette hij een dikke streep door de Palestijnse rechten op Jeruzalem, en daarmee door de tweestatenoplossing die hij nu de ‘beste’ noemt. De Palestijnen verbraken daarop het contact met het Amerikaanse ‘vredesteam’. Sindsdien beschuldigen de Amerikanen hen van het ‘weigeren te onderhandelen en ‘weg te lopen voor vrede’, en hebben zij met zwaar geschut de aanval geopend op het recht van terugkeer van de Palestijnse vluchtelingen, en op de VN-organisatie die in de elementaire behoeften van de vluchtelingen en hun nazaten voorziet, de UNRWA.
Tijdens zijn toespraak tot de VN herhaalde president Mahmud Abbas van de Palestijnse Autoriteit gisteravond zijn bereidheid deel te nemen aan onderhandelingen, maar alleen op basis van erkenning van de tweestatenoplossing en de daarmee verbonden Palestijnse rechten, en alleen onder leiding van onpartijdige bemiddelaars. Premier Netanyahu op zijn beurt bewierookte de daden van Team Trump, claimde dat ‘het Land Israël’ al bijna vierduizend jaar het joodse ‘thuisland’ is en sprak slechts in vage termen over vrede met ‘Arabische buren, inclusief de Palestijnen’.
Volgens Trump nadert het Amerikaanse vredesplan voltooiing en zal het over ‘twee, drie of vier maanden’ worden gepresenteerd. Er is helaas geen enkele reden het met optimisme tegemoet te zien, integendeel.
