Anonieme dreigtelefoontjes, een kogelvrije deur en mogelijke bevriezing van zijn banktegoeden. Na een half jaar als Palestina-onderzoeker bij het Internationaal Strafhof kon advocaat Andrew Cayley de druk niet meer aan.
‘De ergste maanden van mijn leven.’ Zo omschrijft advocaat Andrew Cayley zijn periode bij het Internationaal Strafhof in Den Haag.
Cayley werd in maart 2024 aangesteld als hoofdonderzoeker van het Strafhof naar oorlogsmisdaden in Palestina en Israël. Hij stapte een half jaar later op vanwege de dreiging van Amerikaanse sancties en anonieme dreigtelefoontjes, zegt hij in een interview in de Britse krant The Observer.
De hoofdaanklager van het Strafhof, Karim Khan, vroeg in mei 2024 arrestatiebevelen aan voor de Israëlische premier Benjamin Netanyahu, toenmalig minister van Defensie Yoav Gallant en drie Hamasleiders.
In november, ongewoon lang na de aanvraag, werden de arrestatiebevelen voor Netanyahu en Gallant uitgevaardigd, op beschuldiging van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid. Het bewust blokkeren van hulpgoederen voor de bevolking van Gaza, zoals Israël nu nog altijd doet, is een van de kernpunten in de zaak.
De drie Hamasleiders, Yahya Sinwar, Mohammed Deif en Ismail Haniyeh, had Israël in de tussentijd omgebracht.
‘De druk was immens’, zegt Cayley over zijn werk bij het Strafhof. In een online meeting met Amerikaanse senatoren in mei 2024 werden de medewerkers van het Strafhof bedreigd met sancties. Voor Cayley zou dat betekenen dat hij zijn kinderen in de VS niet meer zou kunnen bezoeken en ze geen geld meer zou kunnen sturen. Senator Lindsey Graham schreeuwde tegen ons’, zegt Cayley. ‘Het was angstaanjagend.’
Later kreeg Cayley dreigtelefoontjes. ‘Je zit in een gevaarlijke positie’, zei iemand aan de andere kant van de lijn.
Cayley kreeg in de zomer van 2024 bezoek van de Nederlandse politie. Ze vertelden hem dat hij serieus gevaar liep en dat ze zijn appartement moesten beveiligen. Ze installeerden een kogelvrije deur, alarmen aan alle ramen en ijzeren spijlen voor de dakramen. In de herfst van 2024 was het genoeg voor Cayley: hij stapte op.
De Amerikaanse president Donald Trump vaardigde in de eerste maand na zijn aantreden begin dit jaar sancties uit tegen aanklager Karim Khan. Microsoft heeft hem de toegang tot zijn e-mailadres ontzegd en zijn bankrekeningen zijn bevroren.
Niet-Amerikaanse medewerkers van het Hof mogen niet meer de VS in, terwijl Amerikaanse medewerkers het risico lopen daar te worden gearresteerd, vanwege hun ‘hulp aan het onderzoeken van Amerikaanse burgers of hun bondgenoten’, meldde persbureau AP.
Deze maand werden de Amerikaanse sancties uitgebreid naar vier rechters van het Strafhof. ‘Deze vier individuen hebben actief meegewerkt aan niet-legitieme en ongefundeerde acties tegen Amerika of onze nauwe bondgenoot Israël’, zei de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Marco Rubio.
Het Strafhof begon in 2015 met een onderzoek naar Israëlische misdaden in Palestina en is sindsdien het doelwit van een maffia-achtige chantage- en intimidatiecampagne van de VS en Israël.
In 2016 werd de Jordaans-Zweedse jurist Nada Kiswanson, die dossiers aanleverde voor het Strafhof, ernstig bedreigd. In 2020 kondigde de VS sancties aan tegen voormalig hoofdaanklager Fatou Bensouda. In mei 2024 werd duidelijk dat Israël sinds 2015 via spionage, hacken en intimidatie het onderzoek naar misdaden in Palestina stelselmatig heeft geprobeerd te saboteren. De druk die Cayley ervoer afgelopen jaar maakt duidelijk dat deze intimidatiecampagne nog altijd doorgaat.
Als gastland heeft Nederland de plicht om het Internationaal Strafhof te beschermen, zodat het zijn werk kan blijven doen. In december vorig jaar uitte The Rights Forum zorgen over of Nederland die verplichting wel nakomt en riep op tot een strafrechtelijk onderzoek naar Israëlische ondermijning van het Hof.
De dreigementen richting Cayley geven extra reden voor zo’n onderzoek, dat er tot op heden niet is gekomen. Kamervragen die op 22 mei werden gesteld over de intimidatie van medewerkers van het Strafhof zijn nog niet beantwoord.
