Over precies een maand, op 18 september 2025, moet Israël zich volledig hebben teruggetrokken uit alle bezette Palestijnse gebieden. Dat bepaalde de VN in een resolutie die op 18 september 2024 werd aangenomen. Israël kreeg twaalf maanden om zijn terugtrekking te voltooien. Daarvan zijn er elf verstreken.
Met de resolutie gaf de VN gehoor aan het Internationaal Gerechtshof. Dat oordeelde op 19 juli 2024 dat de Israëlische bezetting illegaal is en moet worden beëindigd. Het is duidelijk dat Israël zich niets van de VN en het Internationaal Gerechtshof aantrekt. Daarom is het nu, meer dan ooit, aan derde staten om Israël te dwingen tot een einde van de bezetting.
Totstandkoming van de VN-resolutie
Het volledig uit zicht raken van het ‘Midden-Oosten Vredesproces’ – gekoppeld aan de voortdurende Israëlische onderdrukking, bezetting, kolonisatie en apartheid – bracht de VN tot actieve bemoeienis. Die resulteerde in een motie die Israël opdraagt zich voor 18 september 2025 terug te trekken uit alle Palestijnse gebieden. Dat gebeurde op advies van het Internationaal Gerechtshof.
- Op 30 december 2022 verzocht de Algemene Vergadering van de VN (AVVN) het Internationaal Gerechtshof om de juridische consequenties van de Israëlische bezetting van Gaza, Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever in kaart te brengen.
- In een eerder artikel beschreven we de procedure die het Gerechtshof daartoe heeft gevolgd. Op de website van het Hof is die minutieus gedocumenteerd. Meer dan vijftig staten en organisaties gaven schriftelijk en tijdens hoorzittingen hun visie op de kwestie. Dat traject werd in februari 2024 afgerond.
- Op 19 juli 2024 presenteerde het Hof zijn oordeel in een adviesopinie. Samengevat stelt het Hof dat Israëls aanwezigheid in bezet Palestijns gebied inbreuk maakt op het Palestijnse recht van zelfbeschikking, en op het verbod op toe-eigening van land met geweld.
- Het Hof toont overtuigend aan dat Israëls aanwezigheid in al zijn facetten strijdig is met de elementaire volkenrechtelijke verdragen die samen de internationale rechtsorde vormen. Met andere woorden: Israëls aanwezigheid is illegaal.
- Op grond daarvan concludeerde het Hof dat Israël zich volledig uit alle bezette Palestijnse gebieden moet terugtrekken, die moet herstellen naar de situatie van voor de bezetting, en de Palestijnse bevolking schadeloos moet stellen.
- Het Hof heeft zelf geen mandaat om die conclusies af te dwingen, en wees nadrukkelijk op de verplichtingen van de VN en individuele staten om daartoe concrete maatregelen te treffen.
- Op 18 september 2024 gaf de VN daar gehoor aan. In een met grote meerderheid aangenomen resolutie (124 stemmen voor, 14 tegen, 43 onthoudingen) werd Israël gesommeerd zich binnen twaalf maanden – vóór 18 september 2025 – volledig uit de Palestijnse gebieden terug te trekken.
Lees verder
Lees minder
Ten onrechte stellen Israël en zijn bondgenoten dat het oordeel van het Hof niet bindend is, maar de verdragen waarop het is gebaseerd zijn dat wel degelijk. Deze verdragen kennen zogeheten erga omnes-verplichtingen, schrijft het Hof, die van toepassing zijn op alle staten ter wereld.
Verplichtingen van Nederland
Voor Nederland tellen die verplichtingen extra zwaar. Het is partij bij de betreffende verdragen en gastland van het in Den Haag gevestigde Hof. Bovendien is het gezag van internationale verdragen verankerd in de Grondwet. In artikel 90 staat dat Nederland de internationale rechtsorde dient te bevorderen, en in artikel 94 dat verdragen en besluiten van volkenrechtelijke organisaties voorrang hebben boven nationale wetgeving.
Concreet oordeelt het Hof dat alle staten verplicht zijn de door Israël gecreëerde ‘illegale situatie’ niet te normaliseren en moeten afzien van medewerking aan het (voort)bestaan ervan. Voor Nederland betekent dat onder meer een verbod op handel met de Israëlische nederzettingen, en het verbreken van relaties met alle Israëlische entiteiten die bij de bezetting zijn betrokken. Dat betreft dan met name het beëindigen van de samenwerking met het militaire regime waarmee Israël zijn illegale aanwezigheid afdwingt.
Doe mee: Stop de bezetting
Tot dusver heeft Nederland echter niets gedaan om de 58 jaar durende bezetting tot een eind te brengen. Daarom voert The Rights Forum onder de noemer ‘Stop de bezetting’ campagne om Nederland te dwingen tot het naleven van haar verplichtingen onder internationaal recht. Op een speciale website lichten we die verder toe en stellen we iedereen in staat zich als ‘mede-eiser’ aan te sluiten. Vooralsnog hebben al bijna 10.000 Nederlanders dat gedaan.
Ik word mede-eiser!
