Europese Commissie bespioneerd met Israëlische spyware – Toenemend geweld in Israël en op Westelijke Jordaanoever – Internationale Commissie van Juristen veroordeelt Israëlische apartheid – en meer
Persbureau Reuters publiceerde vandaag een explosief artikel waaruit blijkt dat hooggeplaatste functionarissen van de Europese Commissie in 2021 zijn bespioneerd met Israëlische spionagesoftware (spyware). Tot de doelwitten behoorde Commissaris voor Justitie Didier Reynders en ten minste vier andere stafleden. Reuters baseert zich op informatie van kennelijke klokkenluiders. In wiens opdracht de spionage plaatsvond is niet bekend. Wél bekend is dat de gebruikte software werd ontwikkeld door het Israëlische bedrijf NSO Group. Opmerkelijk is dat de Europese Commissie niet wilde reageren op vragen van Reuters.
Het nieuws komt op het moment dat het Europees Parlement een onderzoek instelt naar het gebruik (misbruik) van spyware in Europese lidstaten. Dat gebeurt nadat bleek dat in Hongarije en Polen journalisten en oppositieleiders met Israëlische spyware waren bespioneerd. Het initiatief tot het onderzoek werd genomen door Europarlementariër Sophie in ’t Veld (D66), die het nieuws van Reuters ‘dynamiet’ noemt.
De Israëlische NSO Group ligt zwaar onder vuur vanwege het misbruik van de door dat bedrijf ontwikkelde spyware Pegasus. Daarmee zijn door autoritaire regimes wereldwijd politici, journalisten, mensenrechtenverdedigers en zelfs staatshoofden afgeluisterd. Nieuws hierover stapelt zich op, met recente onthullingen in Libanon en Jordanië. In november publiceerden wij een overzichtsartikel over dit onderwerp, waarin we de vraag stelden of ook Nederlanders met NSO-spyware worden bespioneerd.
Hoe relevant die vraag is bleek zaterdag uit een brisant artikel in de Volkskrant. De krant diende drie jaar geleden een Wob-verzoek in bij de politie om uit te vinden bij wie die zijn hacksoftware inkoopt. Sindsdien weigert de politie – ondanks een gerechtelijke uitspraak en dwangsom – om daarin inzicht te verschaffen. In februari berichtte Nieuwsuur uitgebreid over de veiligheidsrisico’s rond de Israëlische afluistersoftware die door politie en veiligheidsdiensten wordt gebruikt.
Het geweld in Israël en op de bezette Westelijke Jordaanoever blijft toenemen. Op 7 april vond een terroristische aanslag plaats in Tel Aviv. Het was de vierde aanslag in Israël in drie weken tijd. Een Palestijnse man uit het op de Westoever gelegen Jenin opende het vuur op bezoekers van een café in het centrum van de stad. Drie Israëli’s kwamen daarbij om het leven, tien anderen raakten gewond. De aanvaller werd uren later in Jaffa door Israëlische militairen doodgeschoten.
De Israëlische regering reageerde met oorlogstaal. ‘De Staat Israël heeft de aanval gekozen’, waarschuwde premier Naftali Bennett. ‘Er zijn geen limieten aan deze oorlog, en die zullen er ook niet zijn. We verlenen volledige vrijheid van handelen aan het leger, de Shin Bet [de binnenlandse inlichtingendienst] en alle veiligheidstroepen om de terreur te verslaan.’ Het ministerie van Buitenlandse Zaken van de Palestijnse Autoriteit (PA) zei in een reactie dat Bennett met zijn opmerkingen in feite goedkeuring verleent aan het doden van Palestijnen.
Die vrees lijkt terecht. Sinds de aanslag in Tel Aviv hebben Israëlische troepen vijf Palestijnen gedood, verspreid over de bezette Westoever. In het vluchtelingenkamp bij Jenin, waar de dader vandaan kwam, heeft het leger meerdere operaties uitgevoerd om zijn familieleden en kennissen te arresteren. Daarbij zijn twee Palestijnen om het leven gekomen, onder wie een 17-jarige jongen, en tientallen anderen gewond geraakt.
Naar aanleiding van de aanslag in Tel Aviv heeft de Israëlische regering Jenin tot verboden gebied verklaard voor Palestijnse Israëli’s. Gevreesd wordt dat deze maatregel de spanningen in het vluchtelingenkamp verder zal doen toenemen. De economie van Jenin is grotendeels afhankelijk van handel met Palestijnse Israëli’s, en handelaren in het vluchtelingenkamp hadden met het oog op de vastenmaand Ramadan juist grote voorraden ingeslagen. Nu deze afzetmarkt is verdwenen dreigen grote economische problemen.
Het dagelijkse Israëlische geweld beperkt zich niet tot Jenin, maar strekt zich zoals gebruikelijk uit over de gehele bezette Westelijke Jordaanoever. In Husan, in de buurt van Bethlehem, schoten Israëlische troepen zondag een 47-jarige Palestijnse weduwe en moeder van zes kinderen dood. Volgens de militairen liep de vrouw ‘op verdachte wijze’ op hen toe. Later bleek dat zij ongewapend en bovendien aan één oog blind en aan het andere oog slechtziend was.
Diezelfde dag schoten militairen een 24-jarige Palestijnse vrouw in Al-Khalil (Hebron) en een 21-jarige Palestijnse man in Al-Khader dood. De vrouw had naar verluidt geprobeerd een aanval met een mes uit te voeren, de man zou een molotovcocktail naar een Israëlisch voertuig hebben gegooid. Verspreid over de Westoever werden de afgelopen week tientallen Palestijnen door het Israëlische leger opgepakt.
De spanningen in Israël en bezet gebied kwamen zondagavond tot uiting in twee ongebruikelijke incidenten. Nabij Ashkelon schoot een Israëlische militair een Joodse Israëli dood die zich, dreigend met een speelgoedpistool, meester had gemaakt van het wapen van een vrouwelijke militair. Het slachtoffer zou een ‘verwarde man’ zijn die in een instelling onder behandeling was, maar eerder op de avond de benen had genomen.
Diezelfde avond schoten Israëlische militairen nabij Nablus op de Westoever twee Joodse mannen neer bij het heiligdom dat bekendstaat als het Graf van Jozef. De nacht daarvoor richtten Palestijnen vernielingen aan in het heiligdom, in reactie op een Israëlische militaire actie in het nabijgelegen vluchtelingenkamp Balata. De twee mannen hadden hun voornemen om ‘te helpen de schade te herstellen’ niet gemeld bij het leger, dat hen voor indringers aanzag. De twee zouden ‘licht tot matig’ gewond zijn.
In een verklaring spreekt de vooraanstaande Internationale Commissie van Juristen (ICJ) een scherpe veroordeling uit over wat ze omschrijft als ‘Israëls wetten, beleid en praktijken van rassenscheiding, vervolging en apartheid tegen de inheemse Palestijnse bevolking in Israël en de bezette Palestijnse gebieden, en tegen Palestijnse vluchtelingen’. Palestijnen worden systematisch gediscrimineerd of zelfs onderdrukt op grond van hun Palestijnse, niet-Joodse identiteit, aldus de commissie.
In navolging van onder meer tal van Palestijnse, Israëlische en internationale mensenrechtenorganisaties concludeert de ICJ ‘dat Israël zich schuldig maakt aan de misdaad van apartheid, zoals onder meer omschreven in het Statuut van Rome van het Internationaal Strafhof’. De commissie roept de VN-Mensenrechtenraad op Israël te manen een einde te maken aan het ‘systeem van apartheid’, en de mensenrechten van alle Palestijnen te waarborgen, ‘met inbegrip van het recht op zelfbeschikking en het recht van terugkeer’.
Over apartheid gesproken: het Amerikaanse online medium Mondoweiss, een uitstekende bron van informatie over alle aspecten van de kwestie-Palestina, kondigde dit weekend aan binnenkort een documentaire over het Israëlische apartheidsregime uit te brengen. Vooruitlopend daarop publiceerde het deze preview.
https://www.youtube.com/watch?v=dnoNjmg9qps
Israël heeft sinds begin 2020 ten minste 26 Palestijnse journalisten op de bezette Westelijke Jordaanoever gevangengezet. De meesten werden zonder formele aanklacht voor geruime tijd in administratieve detentie geplaatst. Negen van hen werden wel officieel aangeklaagd, doorgaans wegens ‘opruiing’. De journalisten zaten gemiddeld acht maanden in Israëlische detentie. Tien van hen zaten in maart nog vast – en zitten dat vermoedelijk nog steeds.
De conclusie van de drie nieuwsplatforms is niet nieuw. Reporters Without Borders, een internationale ngo die zich wereldwijd inzet voor het beschermen van het recht op informatie, schrijft dat Israël Palestijnse journalisten al jaren arresteert, ondervraagt en detineert, vaak zonder aanleiding. Daarnaast hebben de Israëlische autoriteiten de afgelopen jaren meerdere Palestijnse media gesloten wegens ‘opruiing’ of het ‘aanzetten tot geweld’. De rapportages van het Journalists’ Support Committee, een organisatie die zich in de bezette Palestijnse gebieden inzet voor de rechten van journalisten, geven een even grimmig beeld.
Palestijnse journalisten lopen tijdens hun werk bovendien fysiek gevaar. Tijdens de ‘Grote Mars van Terugkeer’ in Gaza doodden Israëlische scherpschutters twee journalisten, en raakten tientallen anderen gewond. Op 18 februari 2022 werd op de Westoever de Palestijnse fotograaf Jaafar Ashtiyeh neergeschoten. Op diezelfde Westoever hebben ten minste drie journalisten de afgelopen jaren een oog verloren doordat zij tijdens hun werk door Israëlische militairen werden beschoten.
De Israëlische autoriteiten hebben de sluiting van 28 Palestijnse maatschappelijke organisaties in Oost-Jeruzalem voor onbepaalde tijd verlengd. De bekendste instellingen die onder het verbod vallen zijn het Orient House, het voormalige hoofdkwartier van de Palestijnse Bevrijdingsorganisatie (PLO) in Jeruzalem dat al sinds 2001 gesloten is, en de Palestinian Prisoners’ Club.
De sluiting van de organisaties en hun kantoren is onderdeel van de langlopende Israëlische campagne om iedere vorm van oppositie tegen de bezetting en kolonisering van Palestijns gebied de kop in te drukken. Palestijnse maatschappelijke organisaties zijn daarin een belangrijk doelwit. In oktober vorig jaar plaatste de Israëlische minister van Defensie Benny Gantz zes prominente Palestijnse maatschappelijke organisaties op de nationale terrorismelijst. Voor de beschuldiging van terrorisme werd geen bewijs geleverd. Een krachtige oproep van Israëls bondgenoten, waaronder Nederland, om de maatregel in te trekken blijft tot dusver uit.
Sarsour, uitvoerend directrice van de organisatie MPower Change en een bekend pleitbezorgster van de BDS-beweging, werd volgens beproefd recept van antisemitisme beschuldigd door activistische pro-Israël-organisaties als de Anti-Defamation League, het American Jewish Committee en StopAntisemitism. In werkelijkheid heeft Sarsour zich juist veelvuldig uitgesproken tegen antisemitisme en alle andere vormen van racisme. In 2017 nam zij het initiatief voor een crowdfundingactie voor het herstel van vernielde graven op een Joodse begraafplaats in Missouri.
Het intrekken van de uitnodiging kwam Geico op harde kritiek te staan, onder meer van de bekende Palestijns-Amerikaanse analist en schrijver Yousef Munayyer, schrijver Mitchell Plitnick en de journalisten Mehdi Hasan en Ali Abunimah. Sarsour zelf schreef in een e-mail aan de achterban van MPower Change: ‘Als een van de grootste bedrijven ter wereld kan wegkomen met het als “haat” bestempelen van pleitbezorging voor Amerikaanse moslims en Arabische en Palestijnse Amerikanen, en dat midden in de maand Ramadan, dan hebben we een heel, heel groot probleem.’
Een tweede campagne van de pro-Israël-organisaties, gericht tegen de Arizona State University, mislukte. Ditmaal richtten zij hun pijlen op de Palestijnse dichter, journalist en activist Mohammed al-Kurd, een van de leiders van het verzet tegen de huisuitzettingen van Palestijnse families – waaronder zijn eigen familie – in de wijk Sheikh Jarrah in bezet Oost-Jeruzalem. Al-Kurd was uitgenodigd door de Students for Justice in Palestine en de Palestine Cultural Club voor een bespreking van zijn onlangs verschenen dichtbundel Rifqa. Net als Sarsour werd hij beschuldigd van antisemitisme, maar anders dan Geico boog de universiteit niet voor de laster.
Idit Silman, een Israëlische parlementariër en lid van premier Naftali Bennetts partij Yamina, heeft zich op 6 april van de regeringscoalitie afgescheiden. De coalitie verliest daarmee haar meerderheid in de Knesset, het Israëlische parlement. Volgens Silman ‘schaadt’ de huidige regering de ‘Joodse identiteit’ van Israël, en zag zij zich daarom genoodzaakt haar partijlidmaatschap op te zeggen. Zij is van plan zich in te zetten voor een nieuw rechts kabinet, naar verluidt in samenwerking met voormalig premier Benjamin Netanyahu’s partij Likud, die haar een toekomstig ministerschap zou hebben beloofd.
De aankondiging van Silman betekent dat de regering alleen wetgeving kan aannemen met steun van de oppositie. De kans op die steun is echter miniem. Van de nu zestig parlementariërs tellende oppositie vallen er 54 onder het vijandige pro-Netanyahu-blok. Ook samenwerking met de overwegend Palestijnse Gezamenlijke Lijst, goed voor zes zetels, lijkt uitgesloten. Daarmee is de kans op nieuwe verkiezingen – de vijfde in drie jaar – groot.
