Europese diplomaten bezochten een locatie in Jeruzalem waar Israël een illegale kolonie gaat uitbreiden. Hun protestmissie werd onmogelijk gemaakt door woedende kolonisten. De affaire onderstreept het failliet van het Europese beleid.
Het was een even absurde als beschamende vertoning, afgelopen week: een delegatie van diplomaten uit vijftien Europese landen die werd uitgescholden door enkele tientallen Israëlische kolonisten: ‘Antisemieten, terroristen, ga terug naar Europa!’
De diplomaten waren afgereisd naar Givat Hamatos, een illegale Israëlische kolonie (‘nederzetting’) in bezet Oost-Jeruzalem. Israël heeft al jaren plannen voor uitbreiding en schreef onlangs een aanbesteding uit voor de bouw van 1257 nieuwe woningen, zoals wij eerder berichtten. In een volgende fase moeten er nog eens 1353 bijkomen.
Op de Europese ambassades in Tel Aviv gingen de alarmbellen af. Met de uitbreiding sluit Israël de doorgang tussen Palestijns Oost-Jeruzalem en het eveneens Palestijnse Bethlehem goeddeels af. En voegt het een schakel toe aan de ring van nederzettingen die het rond Oost-Jeruzalem bouwt om de stad in haar geheel van de Palestijnse Westelijke Jordaanoever af te grendelen. Daarmee loopt het droombeeld van een levensvatbare, aaneengesloten en soevereine staat Palestina met Oost-Jeruzalem als hoofdstad onherstelbare schade op. En daarmee ook de tweestatenoplossing, de formule voor vrede waaraan Brussel en Den Haag, ondanks de al mijlenver voortgeschreden Israëlische kolonisering van Palestijns gebied, nog altijd vasthouden.
In aansluiting op een harde veroordeling van de aanbesteding door EU-buitenlandvertegenwoordiger Josep Borrell, reed een delegatie van diplomaten van vijftien Europese landen, waaronder Nederland, naar Givat Hamatos. Daar wilde de EU-vertegenwoordiger voor de Palestijnse gebieden, de Duitser Sven Kühn von Burgsdorff, voor de pers een toelichting op de Europese afkeuring geven. Bij aankomst stuitte de delegatie echter op de Israëlische activisten, die hem schreeuwend en zwaaiend met Israëlische vlaggen het spreken onmogelijk maakten.
De demonstratie was georganiseerd door Im Tirtzu, een Israëlische organisatie die berucht is vanwege zijn lastercampagnes tegen de EU en Israëlische mensenrechtenorganisaties. De activisten, onder wie ook locoburgemeester Aryeh King van Jeruzalem, riepen de diplomaten toe dat Givat Hamatos volgens de Bijbel ‘joods land’ is en Jeruzalem ‘de joodse hoofdstad van Israël’. Wie zich tegen deze godgegeven ‘joodse rechten’ uitspreekt wordt uitgemaakt voor antisemiet.
Het religieuze extremisme van organisaties als Im Tirtzu – motto: ‘Building the Zionist Dream’ – heeft in de achterliggende decennia een steeds sterker stempel gedrukt op de Israëlische regeringspolitiek, en bepaalt die tegenwoordig in hoge mate. De realisering van de ‘Zionist Dream’ is anno 2020 een klassiek koloniaal project, in naam van een bijbelse belofte aan het ‘uitverkoren’ joodse volk en steunend op een al 53 jaar durende militaire bezetting.
De diplomaten reden door naar een tweede locatie in Givat Hamatos, maar botsten ook daar op luidruchtige kolonisten. Terug bij de VN-vestiging in Jeruzalem kon Kühn von Burgsdorff alsnog zijn verhaal doen. Hij veroordeelde de komende uitbreiding van Givat Hamatos als een schending van het internationaal recht en ‘een poging tot de facto annexatie die geen doorgang mag vinden’.
De diplomaat herhaalde het internationale standpunt dat Israëls kolonisering van Palestijns land het perspectief op de tweestatenoplossing ondermijnt. Die mogelijkheid was onder de regering-Trump ‘ernstig aangetast’, aldus Kühn von Burgsdorff, die de hoop uitsprak dat de komende regering-Biden de internationale rechtsorde wél zou respecteren.
Het heeft er de schijn van dat Israël tijdens de laatste maanden van Trumps termijn nog snel voldongen feiten (‘facts on the ground’) probeert te scheppen, zei Kühn von Burgsdorff. Dat is meer dan schijn: Israëlische politici bevestigen het hardop.
Zo stelde premier Netanyahu dat hij Amerikaanse ‘toestemming’ probeert te krijgen voor de bouw van negenduizend woningen in de wijk Atarot in Oost-Jeruzalem, waar volgens het zogenaamde ‘vredesplan’ van Donald Trump een Palestijnse ‘toeristische zone van wereldklasse’ zou moeten komen. In het parlement, de Knesset, circuleert een petitie die Netanyahu maant zeventig Israëlische ‘buitenposten’ (outposts) met twintigduizend inwoners te legaliseren; buitenposten zijn nederzettingen die niet alleen onder internationaal recht, maar ook onder de Israëlische wet illegaal zijn. Verder zou het ook niet verbazen als de – eerder uitgestelde – sloop van het bedoeïenendorp Khan al-Ahmar op korte termijn plaatsvindt. En zo is er meer.
Wat Kühn von Burgsdorff in zijn statement vergat was de hand in eigen Europese boezem te steken. De EU is immers zelf medeverantwoordelijk voor de betreurde ondermijning van de tweestatenoplossing. Het propageert die oplossing met grote standvastigheid, maar heeft amper een hand uitgestoken om haar te realiseren.
Erger, Brussel heeft passief toegezien hoe de Israëlische regering de kolonisering van Palestijns gebied – onder het Statuut van Rome en de Conventies van Genève een oorlogsmisdaad – almaar opvoerde. Nog erger, de EU verleent er tot de dag van vandaag medewerking aan, bijvoorbeeld door toe te staan dat kolonisten hun producten op de Europese markt verkopen. Het Europese beleid kan met recht schizofreen genoemd worden.
Natuurlijk, er zijn Europese protesten en verzuchtingen te over. De verklaring van Kühn von Burgsdorff en de gezamenlijke verklaring die zes (huidige en aankomende) Europese leden van de Veiligheidsraad onlangs aflegden zijn er voorbeelden van. Ook brengen EU-delegaties regelmatig solidariteisbezoeken aan bedreigde plekken, de afgelopen weken bijvoorbeeld aan het door het Israëlische leger gesloopte bedoeïenendorp Khirbet Humsah en de met sloop bedreigde school in een ander bedoeïenendorp, Ras al-Tin.
Maar indruk op de Israëlische regering hebben die protesten nooit gemaakt. Israël heeft geleerd dat de veroordelingen holle woorden zijn, die nooit gevolgen krijgen. Hooguit zorgden ze voor uitstel, soms zelfs van jaren, zoals in het geval van Givat Hamatos.
De realiteit is dat Israël, ondanks de Europese protesten en bindende VN-resoluties, onder ieders ogen is blijven voortbouwen aan zijn droom van een ‘Groot-Israël’, een Israël dat, ver voorbij de erkende grenzen, zoveel mogelijk Palestijns land omvat, met zo min mogelijk Palestijnen. Toch blijft Brussel een beroep doen op Israëlische redelijkheid en respect voor het internationaal recht en de universele mensenrechten – een taal die Israël niet spreekt. De afgelopen weken nog had de EU geprobeerd Israël af te doen zien van zijn plannen met Givat Hamatos, zei Kühn von Burgsdorff. Om vervolgens overdonderd te worden door de aanbesteding.
Hardnekkig weigert de EU de maatregelen te treffen die wél zin hebben en waartoe ze onder internationaal recht verplicht is. Opzichtig zondert de Unie Israël uit van sancties die wel tegen andere landen worden getroffen. Handels- en andere betrekkingen worden niet bevroren, maar juist geïntensiveerd. Een overeenkomst als het voor Israël zeer gunstige EU-Israël Associatieverdrag had volgens de daarin opgenomen mensenrechtenclausule (artikel 2) allang moeten worden bevroren, maar Brussel blijft Israël nadrukkelijk de hand boven het hoofd houden.
Ook in Den Haag, de mondiale ‘Hoofdstad van Vrede en Recht’, regeert het ontzien van Israël. Illustratief is dat in het recente begrotingsdebat van Buitenlandse Zaken een motie over sancties tegen de illegale Israëlische kolonisering met grote meerderheid werd verworpen: 22 stemmen voor, 128 tegen. In de door DENK ingediende motie werd gepleit voor een verbod op economische relaties van Nederlandse ondernemingen met de nederzettingen, in het geval Israël opnieuw een nederzetting zou uitbreiden.
Minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken ontraadde de motie, met als argument dat de regering tegen ‘een boycot van producten’ is. Gaat het echter om bijvoorbeeld de door Rusland ingelijfde Krim, dan heeft de regering geen enkele moeite met precies zo’n ‘boycot’. Op de website van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland lezen we: ‘Het is verboden om producten te importeren uit de Krim of Sebastopol, of om de import te financieren.’ Blok gaat voorbij aan het feit dat de Israëlische kolonisering van bezet Palestijns gebied, net als de Russische annexatie van de Krim, een grove schending van het internationaal recht is, die volgens datzelfde recht niet mag worden geaccepteerd.
Wat Den Haag en Brussel betreft mogen de Israëlische kolonisten hun producten in de EU blijven verkopen, en Europese bedrijven zaken blijven doen in de nederzettingen. Nederlandse en andere Europese overheden doen zelf zaken met militaire en andere bedrijven die in de bekende dubbelrol van facilitator en profiteur direct bij de Israëlische bezetting en kolonisering zijn betrokken.
Maar, zo wordt ons verzekerd, Den Haag en Brussel zullen blijven protesteren tegen de kolonisering. Als straks in Givat Hamatos de eerste paal de grond in gaat zullen de Europese diplomaten erbij zijn en zich opnieuw voor antisemiet laten uitschelden. Daar mogen we op vertrouwen.
