Israël begaat oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid, en gebruikt uithongering als oorlogswapen. Een nieuw VN-rapport documenteert die realiteit in detail. ‘Zulke destructie hebben we nog nooit gezien.’
Het citaat is van Navi Pillay, voorzitster van de onafhankelijke internationale onderzoekscommissie voor de bezette Palestijnse gebieden, inclusief Oost-Jeruzalem, en Israël. Op 19 juni presenteerde die de reslutaten van het eerste diepgaande VN-onderzoek naar de aanval van Hamas op 7 oktober 2023, en het daaropvolgende Israëlische geweld in Gaza en op de Westelijke Jordaanoever tot 31 december 2023.
Het rapport van 22 pagina’s wordt nader uitgewerkt in drie aparte, gedetailleerde documenten. Het eerste deel (59 pagina’s) beschrijft de aanval van Hamas en andere Palestijnse strijdgroepen op plaatsen in Zuid-Israël, alsmede het Israëlische militaire tegenoffensief. Het tweede deel (126 pagina’s) beschrijft de Israëlische militaire campagnes en aanvallen van kolonisten in Gaza en op de Westoever (inclusief Oost-Jeruzalem). Een apart thematisch rapport (16 pagina’s) belicht het willekeurige en disproportionele geweld dat Israël in Gaza gebruikt.
De documenten beschrijven de facts on the ground en schetsen het juridische kader. Op grond daarvan worden de Israëlische en Palestijnse schendingen van de rechtsorde vastgesteld. Ook bevatten ze talloze voorbeelden van opruiing door Israëlische politici en militairen. Samen vormen ze de meest gedetailleerde weerslag van het geweld dat tot dusver is gepubliceerd. Intussen werkt de commissie aan rapporten over onder meer de vernietiging van de gezondheidszorg en het onderwijs in Gaza.
Volgens Pillay is niet alleen de mate van destructie ongekend, maar geldt dat ook voor de tegenwerking van de VN-commissie door Israël. De commissie diende bij Israël vier verzoeken om informatie in, naast zes verzoeken om te worden toegelaten tot Israël en de bezette Palestijnse gebieden voor onderzoek en het spreken van getuigen. Alle tien werden genegeerd. De Palestijnse Autoriteit werkte wél mee, maar Israël verbood de commissie de toegang tot Palestina. In haar rapport beschuldigt de commissie Israël van obstructie van het VN-onderzoek. Eerder beschreven we hoe Israël de VN ten onrechte beschuldigde geen oog te hebben voor het seksueel geweld van Hamas op 7 oktober 2023.
Het onmiskenbare belang van het rapport schuilt in de onderbouwing die het biedt voor de lopende zaken van het Internationaal Strafhof en het Internationaal Gerechtshof. Op 20 mei verzocht Karim Khan, de hoofdaanklager van het Strafhof, de rechters van het hof om arrestatiebevelen uit te vaardigen voor de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en zijn minister van Defensie Yoav Gallant, alsmede voor drie kopstukken van Hamas. De commissie heeft het Strafhof zevenduizend geverifieerde bewijsstukken ter beschikking gesteld die Khans verzoek ondersteunen. In welke richting die wijzen werd duidelijk uit het commentaar van Chris Sidoti, het Australische lid van de VN-commissie, die het Israëlische leger bestempelde als ‘één van de meest criminele ter wereld’.
Dezelfde ondersteuning biedt het rapport aan de ‘genocide-aanklacht’ die Zuid-Afrika tegen Israël heeft aangespannen bij het Internationaal Gerechtshof. Hangende de behandeling van die zaak heeft het Gerechtshof Israël al driemaal (bindende) tijdelijke maatregelen opgelegd om een mogelijke genocide te voorkomen. Die zijn door Israël genegeerd. De ondersteunende bewijslast van de commissie kan ook deze zaak in een stroomversnelling brengen. Tenslotte bevat het rapport van de commissie de voorwaarden waaronder de VN kan besluiten tot de oprichting van een vredesmacht.
Samengevat kan worden gesteld dat het volkenrechtelijke net rond Israël bezig is zich te sluiten. Dit mede in het licht van twee andere lopende zaken. Zo buigt het Internationaal Gerechtshof zich over de juridische gevolgen van de 57 jaar durende Israëlische bezetting van Oost-Jeruzalem, de Westelijke Jordaanoever en Gaza. Daarnaast opende het Internationaal Strafhof in maart 2021 een officieel onderzoek naar de ‘situatie in Palestina’. Deze maand werd Israël bovendien opgenomen op de jaarlijkse ‘lijst van schaamte’ die de VN jaarlijks samenstelt van staten en strijdgroepen die ernstig inbreuk maken op de rechten van kinderen. Op dat gebied geniet Israël een inktzwarte reputatie.
Daarnaast kwamen recent nieuwe feiten aan het licht over de ondermijning van de rechtsorde door Israël. Eind mei bleek uit onderzoek van The Guardian, +972 Magazine en Local Call dat Israël tien jaar lang het Internationaal Strafhof en zijn toenmalige hoofdaanklaagster Fatou Bensouda bespioneerde, intimideerde en chanteerde. Dit om de arrestatiebevelen van Israëlische leiders te voorkomen die Bensouda’s opvolger Khan vorige maand alsnog heeft aangevraagd.
Extra pijnlijk is dat het Israëlische dagblad Haaretz eind mei schreef al in 2022 op de hoogte te zijn geweest van de Israëlische praktijken, maar dat de Israëlische censuur publicatie verhinderde. Opmerkelijk genoeg hebben de onthullingen amper tot ophef geleid. Openstaande vraag is of ook Nederland druk heeft gezet op het Strafhof.
