In dit overzicht kijken we terug op de onderwerpen die afgelopen jaar de meeste aandacht trokken. Opmerkelijk is dat vijf van de tien best gelezen artikelen gaan over ‘Wob-gate’, het tumult dat ontstond nadat wij een Wob-verzoek indienden bij de Nederlandse universiteiten.
Ons best gelezen artikel van 2022 is de aankondiging van het Europees Burgerinitiatief dat moet leiden tot een Europees verbod op handel met illegale nederzettingen in bezette gebieden, waar ook ter wereld. De bouw van dergelijke nederzettingen geldt onder internationaal recht als oorlogsmisdaad. Wie er handel mee drijft profiteert van dat onrecht, en draagt daardoor bij aan de legitimering en groei ervan.
Gevolg is ook dat Europese consumenten argeloos betalen voor producten die uit dergelijke nederzettingen komen, en zo tegen hun denkbare principes in bijdragen aan het voortbestaan van een oorlogsmisdaad. Desondanks hebben Nederland en de EU nagelaten om deze vuile handel aan banden te leggen.
Daarom heeft een coalitie van 150 Europese organisaties – waaronder The Rights Forum, PAX en SOMO – het op zich genomen om binnen een jaar een miljoen handtekeningen te verzamelen en daarmee de EU te dwingen het onderwerp te agenderen. De campagne loopt tot in februari en kan elke ondersteuning goed gebruiken.
Wie een jaar geleden had voorspeld dat een door ons ingediend Wob-verzoek goed zou zijn voor de helft van onze best gelezen artikelen was vreemd aangekeken. Toch is dat het geval: maar liefst vijf van de tien gaan over dit onderwerp. Aanleiding is het Wob-verzoek dat wij eind januari 2022 op verzoek van een goep academici en studenten indienden bij de Nederlandse universiteiten. Daarin vroegen we naar hun institutionele banden met Israëlische instellingen en (defensie)bedrijven en met organisaties die zich bezighouden met lobbyactiviteiten ten bate van Israël. Dat laatste leverde ons een spervuur aan beschuldigingen van antisemitisme op.
Op de tweede plaats van best gelezen artikelen staat onze reactie op de hetze die ontstond nadat de TU Eindhoven en mogelijk andere universiteiten het Wob-verzoek lekten naar één of meer pro-Israël lobbyorganisaties en – direct of indirect – naar de Telegraaf. Daarop gaf het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW) het startschot van een ongekende lastercampagne tegen de universiteiten en The Rights Forum.
Hoewel dergelijke campagnes vanuit pro-Israëlische hoek een standaard middel zijn om andersdenkenden – lees: organisaties en personen die zich inzetten voor Palestijnse rechten – in diskrediet te brengen en de mond te snoeren werden ditmaal alle grenzen overschreden. Wij publiceerden een bloemlezing van de beledigingen die wij over ons kregen uitgestort – goed voor de negende plaats in onze toptien. Het artikel geeft een beeld van de personen en organsaties die zich voor de lastercampagne hebben geleend.
De lastercampagne tegen de universiteiten had effect. Via de media lieten zij weten niet aan het Wob-verzoek te zullen voldoen voor zover dat betrekking had op hun gevraagde banden met de pro-Israël lobbyorganisaties. Daarvoor presenteerden zij redenen die niet alleen niets met het Wob-verzoek te maken hebben, maar zelfs geen rechtsgrond hebben. Ons artikel hierover bereikte de achtste plaats.
De impact van de lastercampagne bleek ook uit een online advies van het Joods Politie Netwerk over de beste manier om aangifte tegen The Rights Forum te doen vanwege ons ‘antisemitisch aandoende’ Wob-verzoek. Ons artikel over dit ongewenste politie-advies leidde tot ophef en eindigde op de zesde plaats in onze toptien.
Tegen de gang van zaken dienden wij een klacht in bij de Nationale Politie, die uiterst zorgvuldig is behandeld en tot ons gelijk leidde. De directeur Korpschef maakte per brief excuses voor de in het advies gebruikte formulering ‘antisemitisch aandoend’. Ook tegen andere organisaties en personen dienden wij klachten in, die tot dusver louter tot ons gelijk hebben geleid. Zo stelde de Raad voor de Journalistiek ons in het gelijk in een zaak tegen het Algemeen Dagblad.
Het vijfde artikel over ons Wob-verzoek dat de toptien haalde (zevende plaats) is de long read ‘Treife als de pest’ waarin redacteur Martijn de Rooi de lastercampagne in het perspectief plaatst van de wereldwijde campagne om critici van het Israëlische bezettingsregime monddood te maken. De auteur gaat in op de tegen ons opgebrachte beschuldigingen en belicht de activiteiten van de organisaties en personen die deel uitmaken van de internationale Israël-lobby.
Op de derde plaats van best gelezen artikelen staat een kritisch stuk over de gewoonte van veel media om het Palestijns-Israëlische ‘conflict’ te duiden door Israëlische ogen. Aanleiding waren vier Palestijnse aanslagen waarbij 14 Israëli’s omkwamen. Om die te verklaren presenteerden de meeste media allerhande ad hocredenen – zelfs Islamitische Staat kwam voorbij –, maar faalden collectief in het zien van de werkelijke reden: de totale uitzichloosheid van een generatie Palestijnen die nog nooit vrijheid heeft gekend en de dagelijkse bezetting, onderdrukking en vernedering niet meer aankan.
Ter illustratie van onze kritiek wezen we op de 16 Palestijnse slachtoffers, onder wie kinderen, die in dezelfde periode vielen door Israëlisch geweld. Hun lot werd door de media goeddeels verzwegen. Dat is geen incident; die hardnekkige discrepantie is door ons vaak aan de kaak gesteld.
In oktober 2019 werd bij toeval bekend dat ambtenaren van de ministeries van Buitenlandse Zaken en Justitie en Veiligheid op dat moment deelnamen aan een door lobbyorganisatie CIDI georganiseerde reis naar Israël/Palestina. Het ging om een gezelschap van 16 VVD’ers onder leiding van (destijds) Tweede Kamerlid Dilan Yesilgöz. De reis riep vragen op die onbeantwoord bleven. Dat was reden om er opnieuw aandacht aan te besteden toen Yesilgöz begin 2022 werd voorgedragen als minister voor Justitie en Veiligheid. Ons artikel haalde de vierde plek in de toptien.
Een van de gestelde vragen is in hoeverre ambtenaren mogen deelnemen aan een door een lobbyorganisatie als het CIDI georganiseerde reis, temeer als dit raakt aan hun werkterrein. Bovendien bleek dat Yesilgöz haar reis goeddeels door het CIDI had laten sponsoren, hetgeen vermoedelijk ook voor de andere VVD’ers geldt. Extra pijnlijk is dat voor die sponsoring gebruik werd gemaakt van de zogenoemde Maror-gelden. Dat zijn gelden die bestemd zijn voor de Nederlandse Joodse gemeenschap als restitutie voor tijdens de Tweede Wereldoorlog geroofde Joodse bezittingen. En dus niet voor goed-verdienende VVD-Kamerleden of ambtenaren ter bekostiging van een propagandareis.
Op de vijfde plaats staat het bloedstollende relaas van auteur en voormalig diplomaat Erik Ader. Hij vertelt over zijn vader, de predikant Bastiaan Jan Ader, die na de oorlog werd geëerd voor zijn verzetsactiviteiten en hulp aan onderduikers. Zo plantte het Joods Nationaal Fonds in Israël elfhonderd naaldbomen aan: het Ds. Ader-bos. In 1966 bezocht zoon Erik de plek, waaraan hem toen nog niets opviel. Wel opende de reis hem de ogen over de mythes die rond de ontstaansgeschiedenis van Israël de ronde deden. Het bracht hem tot verdere studie van het onderwerp.
Ader ontdekte de waarheid achter de verdrijving van de Palestijnen tijdens de Nakba (1947-1949), maar concludeerde ook dat Israël in het hier en nu niet uit was op vrede en rechtvaardigheid, maar op verdere kolonisering van Palestijns land, verstopt achter het rookgordijn van een vredesproces en tweestatenoplossing. De grootste schok volgde tijdens een reis in 2005 toen hij ontdekte dat het Ds. Ader-bos was aangeplant op de verwoeste boomgaarden van het Palestijnse dorp Bayt Nattif, waarvan de twaalfhonderd bewoners in 1948 waren verdreven. Ader zocht de overlevenden op, plantte een nieuw bos van elfhonderd olijfbomen bij het Palestijnse dorp Far’ata, en deed verder onderzoek naar het JNF, waarvan hij de conclusies in zijn artikel presenteert.
In maart 2022 ontstond grote ophef toen de Universiteit Leiden geen toestemming verleende voor een door studenten georganiseerde paneldiscussie over de Israëlische apartheid. Hoewel het panel bestond uit vijf deskundigen en het programma interessante thema’s aansneed – waaronder de Zuid-Afrikaanse apartheid en dwarsverbanden met solidariteitsbewegingen als LGBTQIA+ en Black Lives Matter – kon de bijeenkomst volgens het universiteitsbestuur niet door de beugel.
Steen des aanstoods was moderator Dina Zbeidy. Zij is als antropologe afgestudeerd aan de Universiteit van Amsterdam en als senior onderzoekster en docente werkzaam aan de Hogeschool Leiden. Maar ondanks haar grote wetenschappelijke staat van dienst en ruime ervaring als moderator drong het Hoofd Veiligheidszaken van de universiteit aan op haar vervanging: zij zou ‘niet neutraal zijn’. Daarmee werd gedoeld op de Palestijnse roots van Zbeidy.
Ons artikel over de rel eindigde op de zevende plaats. De paneldiscussie vond uiteindelijk plaats op een locatie buiten de universiteit onder de uitstekende leiding van Dina Zbeidy, die haar visie op het handelen van de universiteit op onze website toelichtte.
Een artikel uit september 2019 dat qua lezersaantal de toptien van 2022 bereikt zou hebben gaat over de cover up van de handel in producten uit de illegale Israëlische nederzettingen in bezet Palestijns gebied. Stap voor stap beschrijven wij hoe het bedrog in elkaar zit, welke partijen erbij zijn betrokken, en hoe de Nederlandse consument daar zonder dat te weten dubbel aan bijdraagt. Tot dusver hebben consumentenorganisaties nagelaten deze onacceptabele praktijk aan te kaarten.
Het stuk sluit aan op het – hierboven genoemde – best gelezen artikel van 2022, waarin middels een Europees Burgerinitiatief gevraagd wordt om een verbod op deze vuile handelspraktijken. Mocht u dat nog niet hebben getekend, dan overtuigt het gesjoemel met dadels u hopelijk dat alsnog te doen. Circa een kwart miljoen Europeanen gingen u voor.
