Human Rights Watch, Amnesty International, The Rights Forum, Al Haq en andere organisaties hebben Booking.com opgeroepen om zijn promotie van accommodaties in de illegale Israëlische kolonies te staken. Waar blijft de reactie?
De stilte bij Booking.com is oorverdovend nadat opnieuw, en in groot detail, is vastgesteld dat het bedrijf optreedt als platform voor toeristische diensten in Israëls illegale kolonies in bezet gebied: de Palestijnse Westelijke Jordaanoever inclusief Oost-Jeruzalem, en de Syrische Hoogvlakte van Jawlan (Golan).
Booking.com wordt verweten dat het met die activiteiten de illegale exploitatie van bezet gebied ondersteunt, de normalisering en groei van de Israëlische kolonies stimuleert, en bijdraagt aan onnoemelijk leed onder de Palestijnse lokale bevolking. Dat is een zware, maar goed onderbouwde beschuldiging, waarop een serieus antwoord dient te volgen.
Booking.com wordt al jaren opgeroepen om zijn omstreden activiteiten te staken. Steeds opnieuw is uitgelegd waarom dat nodig is, en dat het bedrijf niet wordt gevraagd om een gunst, maar gewezen op een verplichting. Respect voor de internationale rechtsorde is niet onderhandelbaar.
Tot dusver heeft Booking.com zich doof gehouden voor de buitenwereld, en gekozen voor continuëring van zijn activiteiten. Daarvoor wordt het nu door een aantal prominente mensenrechtenorganisaties ter verantwoording geroepen. Veel bonter kun je het als bedrijf niet maken.
Eind november publiceerde Human Rights Watch het rapport Bed & Breakfast on Stolen Land. Begin december spraken vier organisaties – The Rights Forum, Al Haq, Een Ander Joods Geluid en Article 1 Collective – Booking.com aan. Diezelfde maand publiceerde Who Profits een rapport waarin de activiteiten van Booking.com worden bekritiseerd.
Daar bovenop verscheen eind januari het rapport Destination: Occupation van Amnesty International. Dat rapport leidde tot Kamervragen van PvdA en SP, en tot media-aandacht. Zo publiceerde NRC een genuanceerd commentaar onder de kop ‘Ook Booking.com heeft zich aan de rechtsorde te houden’. Amnesty startte een campagne tegen het bedrijf.
Als enige van de vier marktleiders in de online toeristische dienstverlening is Booking.com gevestigd in Nederland. De andere drie, Airbnb, Expedia en TripAdvisor, zijn Amerikaans. Ook zij liggen onder vuur vanwege hun activiteiten ten bate van Israëls kolonies.
Eind november kondigde Airbnb aan zijn promotie van de Israëlische kolonies op de Westelijke Jordaanoever te beëindigen. Om onduidelijke redenen handhaaft het bedrijf vooralsnog zijn activiteiten ten bate van vergelijkbare kolonies in Palestijns Oost-Jeruzalem en de Syrische Golan.
Van Booking.com wordt nu gevraagd om zich als eerste online aanbieder volledig te distantiëren van alle kolonies in bezet gebied, daarmee gehoor gevend aan zijn verplichtingen ten aanzien van het internationaal recht en de mensenrechten. Die staan omschreven in conventies als de UN Guiding Principles on Business and Human Rights, maar ook resolutie 2334 van de VN Veiligheidsraad vormt een helder richtsnoer.
Ook wordt Booking.com gevraagd om de beloften uit het eigen ‘Booking Cares Programme’ na te leven, waarin het bedrijf blijk geeft van zijn social responsibility. Twee voorbeelden daarvan:
We also seek to contribute to the ongoing health of these same destinations so that future generations can continue to enjoy them for years to come.
Tourism can only be sustainable if it is carefully managed so that potential negative effects on the host community and the environment are not permitted to outweigh the financial benefits.
Het is evident dat deze en andere beloften niet samen gaan met het promoten van een praktijk van militaire bezetting en kolonisering. Een praktijk die een verwoestend effect heeft op de lokale bevolking, het milieu en de omgeving, en waarbij de betrokkenheid van Booking.com toch uitsluitend draait om financial benefits.
Is die contradictie niemand van het bedrijf ooit opgevallen? Wat stelt het Care-programma voor als het toestaat dat Booking.com zich inlaat met de beschreven praktijk? En hoe verhoudt het zich tot al die genegeerde oproepen vanuit de internationale civil society en van de Palestijnen zelf? Did Booking Care?
Voor Booking.com is het de hoogste tijd om te handelen. Om de destructieve gevolgen van zijn activiteiten onder ogen te zien. En om die goed gemotiveerd te beëindigen. Daarvoor bestaat intussen ook een gezond eigenbelang.
Deze week werd bekend dat de Mensenrechtenraad van de Verenigde Naties (UNHRC) in maart – met een vertraging van twee jaar – een database zal publiceren van bedrijven die volharden in hun activiteiten ten bate van de Israëlische kolonies op de Palestijnse Westoever. Doel van de database is om bedrijven bewust te maken van de gevolgen van hun handelen, te wijzen op hun verplichtingen, en om consumenten in staat te stellen tot bewuste keuzes.
De boodschap van de UNHRC is simpel: geld verdienen aan mensenrechtenschendingen is geen acceptabel business-model. Bedrijven die daar desondanks in volharden worden – na eindeloos te zijn gewaarschuwd – nu door de VN met naam en toenaam in de spotlights gezet. Opnieuw: veel bonter kun je het als bedrijf niet maken.
Dergelijke bedrijven moeten dan ook vrezen doelwit te worden van rechtszaken en campagnes, maar krijgen mogelijk ook te maken met onrust in eigen gelederen en zakelijke gevolgen als kopschuwe investeerders of business-partners.
Dat ook Booking.com in de VN-database wordt opgenomen, lijkt zeker. Dat geeft het bedrijf nog een paar weken om te besluiten hoe diep het wil vallen.
