PFZW negeert de oproep om de beëindiging van zijn investeringen in de Israëlische bezetting en kolonisering aan te kondigen. Leden die PFZW daarom willen verlaten, stuiten op barrières. The Rights Forum roept op tot verbreding van het protest.
PFZW gaat niet in op de oproep om eind februari het einde aan zijn investeringen in de Israëlische nederzettingen aan te kondigen. Dat is de strekking van het antwoord van het pensioenfonds op e-mails en brieven waarin het daartoe werd opgeroepen. Hieronder gaan we nogmaals in op de ondeugdelijke argumentatie van het fonds, en op nieuwe aspecten die rond zijn investeringen bekend zijn geworden.
In zijn antwoord schrijft PFZW niets nieuws. Het suggereert opnieuw dat het zijn investeringen nauwkeurig toetst:
Al onze beleggingen worden daarnaast ook beoordeeld aan de hand van internationaal breed gedragen normen, zoals de OESO-richtlijnen voor multinationale ondernemingen en de UN Guiding Principles. Om zo objectief mogelijk onze besluiten te nemen, laten we de toets daarop voor al onze beleggingen uitvoeren door een onafhankelijke, gerenommeerde derde partij.
Het is alweer drie jaar geleden dat we PFZW erop wezen dat de uitkomsten van die toetsing onverenigbaar zijn met de OESO-richtlijnen en de UN Guiding Principles. Het is uitgesloten, stelden wij destijds, dat investeringen in bijvoorbeeld Israëlische banken – een essentiële schakel in de nederzettingeneconomie – kunnen worden gelegitimeerd met een beroep op die normen. Eerder deze maand legden we dat opnieuw uit, voorzien van 15 praktijkvoorbeelden.
Dat betreft 15 bedrijven die voorkomen op een door de VN samengestelde zwarte lijst, maar waarin PFZW desondanks investeert. PFZW legitimeert dit met een beroep op de Guiding Principles van diezelfde VN. Het is dit soort hocus pocus waarvan PFZW zich al jaren bedient.
Wat telt is dat PFZW zijn investeringen in die 15 bedrijven al had moeten beëindigen toen de VN-lijst vier jaar geleden met jaren vertraging verscheen. De waarheid is dat PFZW precies het tegendeel deed, onder meer door zijn investeringen in vijf Israëlische banken te hervatten na die eerder juist te hebben beëindigd vanwege hun rol in de nederzettingen. Dat stond niet alleen haaks op de VN-lijst, maar ook op de wereldwijde trend dat pensioenfondsen zich juist van die banken distantieerden.
Eén daarvan was collegafonds ABP, dat dezelfde UN Guiding Principles hanteert als PFZW. Op grond daarvan brak ABP in juni 2020 met twee Israëlische banken. Dit vanwege het volledig ontbreken van een mensenrechtenbeleid. Vlak daarvoor doorstonden dezelfde twee banken de mensenrechtentoets van PFZW zonder mankeren.
Of PFZW’s gedrag het gevolg is van een falend systeem of van andere overwegingen – we zijn er meermaals op gewezen dat pensioenfondsen in het verleden zwaar onder druk zijn gezet om niet te desinvesteren – is onbekend. Feit is dat het fonds zich opnieuw niets aantrekt van de terechte, goed onderbouwde oproepen om zijn koers te wijzigen.
Dat roept bij velen de vraag op wat daar aan te doen valt. Ons antwoord is om te volharden in het aanspreken van PFZW – mondeling, per brief, e-mail of anderszins. Dat kan individueel, of georganiseerd binnen je instelling, bedrijf, beroepsgroep of met gelijkgestemden. Daarnaast kan via de website Eerlijke Pensioenwijzer een klacht worden ingediend. De nieuwe website Stop Funding Genocide biedt de mogelijkheid om PFZW en andere financiële instellingen te mailen.
Belangrijk is om nu ook andere belanghebbenden in te schakelen, zoals je werkgever, de OR of de vakbond. Want het gaat intussen om méér dan alleen de onacceptabele investeringen van PFZW. Van diverse kanten horen we dat PFZW-leden afscheid willen nemen van het pensioenfonds, maar daar door regelgeving van worden weerhouden. Het feit dat werknemers op deze wijze gedwongen worden om te investeren in aangetoonde oorlogsmisdrijven hoort op alle bestuurstafels thuis, maar is ook voer voor de Autoriteit Financiële Markten, consumentenprogramma’s en –organisaties, en de media.
Daarnaast dient de Tweede Kamer in actie te komen. Al in juli 2021 nam die een motie aan van SP-Kamerlid Jasper van Dijk. Daarin werd de regering verzocht bij pensioenfondsen aan te dringen op beëindiging van hun investeringen in de Israëlische nederzettingen. Dat is niet gebeurd, blijkt uit door ons bij het minsterie van Buitenlandse Zaken opgevraagde ambtelijke communicatie over het Nederlandse ‘ontmoedigingsbeleid’.
Er is weliswaar met pensioenfondsen gesproken, maar er is bewust niet aangedrongen op beëindiging van hun investeringen, blijkt uit de documenten. Had de overheid haar werk gedaan, dan bestonden de investeringen niet meer, en verkeerden de miljoenen leden van PFZW (en ABP en andere fondsen) niet in een onmogelijke positie. Die gang van zaken dient acuut te worden gerepareerd.
