De internationale gemeenschap reageert afwijzend op de aankondiging van president Trump de Israëlische soevereiniteit over de Syrische Golan-hoogvlakte te erkennen. Nederland en de EU houden vast aan het internationaal recht.
Van veel kanten is kritisch gereageerd op de aankondiging van de Amerikaanse president Trump om Israëls aanspraak op de Syrische Hoogvlakte van Golan (Jawlan) te erkennen. Gisteravond maakte Trump op Twitter bekend dat het na 52 jaar Israëlische bezetting van de Golan ‘tijd voor de VS is om de Israëlische soevereiniteit te erkennen’. Volgens Amerikaanse nieuwsbronnen zal Trump komende week een verordening van die strekking uitvaardigen, ter gelegenheid van het bezoek van de Israëlische premier Netanyahu aan Washington.
Israël bezette de Golan in de Zesdaagse Oorlog van juni 1967, samen met Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever. In 1981 annexeerde het de hoogvlakte, een eenzijdige stap die door geen enkel land werd erkend. De VN-Veiligheidsraad omschreef de annexatie in resolutie 497 als ‘van nul en generlei waarde’ en maande Israël zijn verplichtingen onder internationaal recht na te komen. De Amerikaanse regering huldigde tot dusver diezelfde opvatting. Trump breekt daar nu rigoreus mee, zoals hij eind 2017 met Amerikaans beleid brak door Jeruzalem als hoofdstad van Israël te erkennen en de Amerikaanse ambassade naar de stad te verplaatsen.
Het Nederlandse kabinet zal Trumps besluit niet volgen, liet minister Stef Blok van Buitenlandse Zaken vandaag aan persbureau ANP weten. Onder verwijzing naar de resolutie van de Veiligheidsraad stelde hij dat ‘het niet helpt om acties te ondernemen die de toch al broze situatie daar in gevaar kunnen brengen’. De Franse en Duitse regering reageerden in vergelijkbare termen.
De Europese Unie stelde in een verklaring dat ze Israëls zeggenschap over de Golan, Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever niet erkent en zal vasthouden aan het internationaal recht:
The European Union, in line with international law, does not recognize Israel’s sovereignty over the territories it occupied since July 1967, including the Golan Heights, and does not consider them as part of Israeli territory.
Syrië, dat de hoogvlakte terug wil, reageerde verontwaardigd op de aankondiging van Trump. Het kreeg bijval van bondgenoten Iran en Rusland. Ook Turkije, de Arabische Liga, Egypte en het samenwerkingsverband van zes Golfstaten bekritiseerden Trumps aankondiging als een breuk met internationale afspraken en een negatieve ontwikkeling voor de kans op vrede. Van de zijde van de Palestijnse Autoriteit werd het besluit betiteld als een recept voor meer destabilisatie en bloedvergieten in de regio.
Ook de voormalige Amerikaanse topdiplomaten en vredesonderhandelaars Martin Indyk en Dennis Ross hadden geen goed woord over voor Trumps aankondiging, schrijft The New York Times. Volgens Ross verkleint Trump er de kans van slagen van zijn vredesplan voor Israël en Palestina mee, dat al vele malen is aangekondigd en nu waarschijnlijk ergens na de Israëlische verkiezingen van 9 april zal worden geopenbaard.
Net als met zijn Jeruzalem-besluit staat Trump dus vrijwel alleen. Zijn tweet leek zelfs de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Mike Pompeo, op bezoek in Israël, te verrassen. Die had juist journalisten verzekerd dat in het Amerikaanse Golan-beleid alles bij het oude bleef.
Positieve reacties kwamen er alleen uit Israël, waar premier Netanyahu sprak van een ‘nieuw historisch besluit’ van Trump. Commentatoren zien Trumps stap als steun voor Netanyahu in de aanloop naar de verkiezingen, en ook als een nieuwe tegemoetkoming aan zijn eigen evangelisch-christelijke achterban, die hij hard nodig heeft voor zijn eigen herverkiezing in 2020.
Anderen menen dat ook de oliereserves in de Golan-bodem een rol spelen. Trumps erkenning van de Golan als Israëlisch gebied zou de weg openen naar de winning en verkoop van die reserves. En daarvan zouden onder meer relaties van de president profiteren.
