Bij een Israëlische inval in bezet Palestijns gebied kwam dinsdag een Israëlische militair om het leven. De NOS beschreef het incident als een Palestijnse aanslag. Aan de dood van drie Palestijnen werd geen aandacht besteed.
Afgelopen woensdag en donderdag werden in Israël en op de door Israël bezette Westelijke Jordaanoever drie Palestijnen doodgeschoten. Onder hen was de 17-jarige Zayd Qaisiya, die woensdag tijdens een Israëlische inval in het Palestijnse vluchtelingenkamp Al-Fawwar zonder aanleiding door zijn hoofd werd geschoten.
Over de drie incidenten werd door de Nederlandse media niet bericht. Anders lag dat toen dinsdag tijdens een vergelijkbare inval een Israëlische militair omkwam. Diens dood haalde de Nederlandse media wél. Onder andere de NOS beschreef het voorval.
Het NOS-artikel staat model voor het vertekende beeld dat nog altijd over de kwestie-Israël/Palestina wordt verspreid – een beeld waarin het Israëlische gezichtspunt centraal staat. Onderstaand analyseren we het NOS-artikel, voorafgegaan door de verschillen in verslaggeving tussen een aantal media.
De NOS bericht over de Israëlische militair die werd gedood door een steen die vanaf een gebouw naar beneden werd gegooid. Dat gebeurde volgens het artikel in een niet bij naam genoemd dorp bij de Palestijnse stad Jenin, gelegen op de Westelijke Jordaanoever. Als bron voor het bericht wordt het Israëlische leger opgevoerd; dat ‘was daar naar eigen zeggen voor de arrestatie van vier verdachten’.
Volgens het bericht zijn ‘de daders van de aanslag nog spoorloos’. De in het artikel geciteerde Israëlische premier Netanyahu voegt daaraan toe dat ‘de lange arm van Israël’ met ‘de terrorist’ zal afrekenen.
De NOS noemt de dood van een Israëlische militair door Palestijns geweld uitzonderlijk, en vermeldt daarbij dat dit jaar ‘al wel meer dan tien Palestijnen [werden] gedood door Israëlische veiligheidstroepen’, de meesten bij ‘pogingen tot aanslagen of botsingen met het Israëlische leger’.
De Israëlische nieuwssite Haaretz biedt meer informatie. Het incident speelde zich om vier uur ‘s ochtends af in het stadje Ya’bad, en betrof een operatie van de beruchte Israëlische Golani-brigade om vier Palestijnen van hun bed te lichten. Twee van hen werden verdacht van ‘betrokkenheid bij een terreurorganisatie’, de andere twee van het ‘gooien met stenen’.
De Israëli’s werden ontdekt – vanwege de Ramadan zijn de meeste inwoners rond dat tijdstip wakker –, waarna het tot een botsing kwam. Daarbij werd de Israëlische militair door een steen gedood, waarna de Israëlische troepen elf Palestijnen oppakten. Vier Palestijnen raakten gewond door rubberkogels.
Haaretz schrijft dat de Israëli’s ‘s avonds terugkeerden naar Ya’bad, met nieuwe botsingen tot gevolg. Ook werden machines aangevoerd, bestemd voor de sloop van Palestijnse huizen.
Nieuwsorganisatie Al-Jazeera meldt dat de Israëlische troepen, na de vier gezochte Palestijnen van hun bed te hebben gelicht, op de terugweg waren toen de confronatie met de bevolking plaatsvond waarbij de fatale steen naar de militair werd gegooid. De vier opgepakte Palestijnen werden verdacht van het ‘gooien van stenen naar Israëlische auto’s en andere misdragingen’.
Al-Jazeera schrijft dat de troepen later terugkeerden om de stenengooier te zoeken, waarbij traangas en rubberkogels op de Palestijnse bevolking werden afgeschoten. ‘s Middags waren zestien Palestijnen opgepakt.
Het Palestijnse persbureau WAFA plaatst het incident in de bredere realiteit van dagelijkse Israëlische invallen in huizen van ‘verdachte’ Palestijnse burgers, leidend tot botsingen met de plaatselijke bevolking. WAFA benadrukt de volstrekte willekeur van de Israëlische ‘raids’, die ook plaatsvinden in gebieden die onder volledige controle van de Palestijnse Autoriteit staan.
WAFA schrijft dat op dinsdagochtend Israëlische invallen plaatsvonden in vijf plaatsen op de Westelijke Jordaanoever – Ya’bad, Jeruzalem, Abu Dis, Silwad en Al-Khalil (Hebron) –, waarbij 21 Palestijnen werden opgepakt, geweld werd gebruikt en schade aan woningen werd aangericht.
De inval in Ya’bad beschrijft WAFA als een ‘predawn raid’ waarbij vier Palestijnen werden opgepakt, wat de ‘violent confrontations’ in gang zette waarbij de Israëlische militair omkwam. WAFA schrijft dat de Israëlische troepen later terugkeerden en huizen overhoop haalden, inwoners ondervroegen en nog eens twaalf Palestijnen oppakten, onder wie vijf kinderen.
Wat zich in Ya’bad heeft afgespeeld is geen incident, maar een klassiek voorbeeld van de nachtelijke razzia’s waarmee Israël de Palestijnse bevolking van Oost-Jeruzalem en de Westelijke Jordaanoever al decennia onderdrukt en terroriseert. The Rights Forum heeft hier de afgelopen jaren volop over gepubliceerd. In 2019 vonden circa vierduizend razzia’s plaats, waarbij ruim 5.500 Palestijnse burgers werden opgepakt, onder wie 889 kinderen (cijfers 2019).
Voor de Nederlandse media vormen de Israëlische razzia’s een taboe-onderwerp. Alleen in het spaarzame geval van een Israëlisch slachtoffer wordt het Nederlandse publiek geïnformeerd, maar dan met weglating van de context, en veelal langs de lijnen van de Israëlische propaganda. Die reflex is in detail gedocumenteerd, maar desondanks springlevend. Het artikel van de NOS bevestigt dat.
In het NOS-artikel ontbreekt de context van het Israëlische razzia-regime volledig. Gesuggereerd wordt dat de Israëlische militairen vier verdachte Palestijnen kwamen ‘arresteren’ – een term die de illegale praktijk een schijn van normaliteit en wettigheid moet verlenen. Hetzelfde effect wordt beoogd met de term ‘Israëlische veiligheidstroepen’; al in december 2017 wezen wij de NOS op de onjuistheid en propagandistische betekenis van die term:
Negen doden, 3400 gewonden en 430 arrestaties. Ziedaar het werk van de ‘Israëlische veiligheidstroepen’, zoals ze in de berichtgeving van de NOS […] worden genoemd.
Centraal in het NOS-bericht staat de omgekomen Israëlische militair. De omstandigheid die de NOS rond diens dood creëert is die van een door Palestijnse ‘daders’ gepleegde ‘aanslag’. Premier Netanyahu mag daar in een citaat de term ‘terrorist’ aan toevoegen, waarmee de framing compleet is.
Van de werkelijkheid, waarin de inwoners van Palestijnse gemeenschappen als Ya’bad met stokken en stenen moeten zien te voorkomen dat hun burgers – en kinderen – door tot de tanden bewapende bezettingstroepen worden afgevoerd, is geen spoor te bekennen. Sterker, zelfs de Israëlische bezetting, een elementair gegeven voor een goed begrip van de situatie, komt in het artikel niet voor.
Frappant is dat de NOS erkent hoe uitzonderlijk de dood van de Israëlische militair is, zeker als die wordt afgezet tegen de ‘meer dan tien’ omgekomen Palestijnen. Dat roept de vraag op waarom deze opmerkelijke verhouding zich niet vertaalt in redactionele aandacht.
Van de genoemde Palestijnen weten we nu alleen dat de meesten omkwamen bij ‘pogingen tot aanslagen of botsingen met het Israëlische leger’ – de standaard formule waarmee Israël het doden van Palestijnen toedekt. Het beeld dat na lezing van het NOS-artikel beklijft is dat Palestijnen aanslagen plegen en door Israëlische ‘veiligheidstroepen’ in toom moeten worden gehouden, waarbij menig Palestijn het leven verliest.
Frappant is ook dat de NOS over een eigen correspondent in Israël/Palestina beschikt, die zonder twijfel op de hoogte is van het Israëlische bezettings- en razzia-regime. De vraag is waarom het artikel niettemin is gebaseerd op informatie van het Israëlische leger, en de correspondent het vertekende beeld niet heeft gecorrigeerd, en ook de eindredactie het heeft laten passeren.
Het is bepaald niet voor het eerst dat de NOS door ons wordt aangesproken op haar ondermaatse berichtgeving over de kwestie-Israël/Palestina. Het is de hoogste tijd dat de nieuwsredactie zich realiseert dat haar lezers en kijkers recht hebben op volwassen, evenwichtige berichtgeving, en dat op haar de verantwoordelijkheid rust daarin te voorzien.
