Tien jaar ondermijning van het Strafhof door Israël en de VS
Spionage, bedreiging, intimidatie, laster, sancties: Israël en de VS zetten ze al tien jaar in om het onderzoek van het Internationaal Strafhof naar Israëlische misdaden in Palestina te ondermijnen. Een tijdlijn.
Precies tien jaar geleden, op 16 januari 2015, kwam het onderzoek van het Internationaal Strafhof naar Israëlische (en Palestijnse) misdaden in de door Israël bezette Palestijnse gebieden op gang. Na decennia van onderdrukking konden de Palestijnen hoop koesteren op gerechtigheid.
Tien jaar later is die ver weg. Met maffia-achtige methodes hebben Israël en de VS het onderzoek gesaboteerd. Nu bereiden de Amerikanen de genadestoot voor. Een overzicht van de belangrijkste gebeurtenissen.
Tijdlijn: tien jaar ondermijning van het Internationaal Strafhof
Op 16 januari 2015 stelde het Internationaal Strafhof een ‘verkennend onderzoek’ in naar wat formeel de Situatie in de Staat Palestina heet. Het onderzoek, en de angst voor de consequenties, brachten Israël tot een campagne van beïnvloeding en ondermijning, die pas in mei 2024 aan het licht zou komen.
Op 10 augustus 2016 werd bekend dat de in Nederland woonachtige juriste Nada Kiswanson, betrokken bij het onderzoek van het Strafhof, werd bedreigd en bespioneerd. Het Openbaar Ministerie startte een onderzoek, dat in mei 2019 bij gebrek aan een ‘identificeerbare verdachte’ werd afgesloten. Intussen kon de Israëlische ondermijning van het Strafhof ongehinderd voortduren.
Op 20 december 2019, bijna vijf jaar na de start van het verkennende onderzoek en onder grote maatschappelijke druk, kondigde hoofdaanklaagster Fatou Bensouda aan over voldoende bewijs te beschikken voor een officieel onderzoek. Eerst verzocht ze de rechters van het Hof te beoordelen of het Strafhof daarvoor de rechtsbevoegdheid heeft.
Op 2 september 2020 stelden de VS sancties in tegen Bensouda en een collega-aanklager. Om dat mogelijk te maken riep president Trump op 11 juni zelfs een nationale noodtoestand uit. Na zijn aantreden in januari 2021 hief president Biden de sancties op.
Op 5 februari 2021 oordeelden de rechters van het Strafhof dat het Hof over de rechtsbevoegdheid beschikt om Israëlische misdaden in bezet Palestina te onderzoeken, en de daders aan te klagen. Daarop kondigde Bensouda op 3 maart 2021 een officiëel onderzoek aan, inmiddels ruim zes jaar na de start van het verkennende onderzoek.
Op 24 april 2024 ging een gecoördineerde intimidatiecampagne tegen het Strafhof van start, die nog in volle hevigheid voortduurt. Die dag ontving Bensouda’s opvolger, de Brit Karim Khan, een dreigbrief van Amerikaanse senatoren. Diezelfde dag werd premier Rutte door zijn ‘vriend’ Netanyahu verzocht om Khan tot de orde te roepen. Eind mei zou blijken dat Israël door spionage op de hoogte was van Khans intenties.
Op 20 mei 2024verzocht Khan de rechters van het Strafhof om arrestatiebevelen voor de Israëlische premier Benjamin Netanyahu en minister van Defensie Yoav Gallant, alsmede voor drie kopstukken van Hamas. Ze worden beschuldigd van oorlogsmisdaden en misdaden tegen de menselijkheid in de Gazastrook.
Op 28 mei 2024 publiceerden The Guardian, +972 Magazineen Local Call de schokkende uitkomsten van hun onderzoek naar de Israëlische beïnvloeding en ondermijning van het Strafhof. Met terugwerkende kracht werd duidelijk waarom het zich voortslepende onderzoek naar de Situatie in de Staat Palestina na negen jaar nog niets had opgeleverd.
Begin oktober 2024 diende advocatenkantoor Prakken d’Oliveira namens twintig Palestijnen een aanklacht in tegen de Israëlische ondermijning van het onderzoek en hun recht op gerechtigheid. The Rights Forum steunt hun eis tot een strafrechtelijk onderzoek, en is een petitie gestart ter bescherming van het Strafhof en zijn onderzoek.
Op 21 november 2024, zes maanden na Khans verzoek, vaardigden de rechters de gevraagde arrestatiebevelen uit. Dit nadat Khan op 23 augustus en 9 september bij hen had aangedrongen op spoed. De arrestatiebevelen vormen pas het eerste concrete resultaat van bijna tien jaar onderzoek.
Begin januari 2025 werd duidelijk dat president Trump sancties tegen het Strafhof zal instellen. Ook het Congres bereidt een sanctiepakket voor, dat op 9 januari door het Huis van Afgevaardigden werd aangenomen. Op 12 januari wees de Volkskrantop de risico’s daarvan voor Nederlandse functionarissen en hun families. Op 13 januari noemde historicus Iva Vukusic de Amerikaanse sancties in NRC een ‘pestwet, in de geest van de maffia’. Op 14 januari stelde The Rights Forum de sancties aan de orde bij de Tweede Kamer met vragen over de Nederlandse verantwoordelijkheid om het ‘naar behoren functioneren’ van het Strafhof te garanderen.
Lees verderLees minder
Sinds 2017 publiceerde The Rights Forum 26 artikelen over het onderzoek van het Strafhof, en de ondermijning ervan. Onder gerelateerde berichten hebben we die op een rijtje gezet.
