Een museum dat is gewijd aan ‘nooit meer genocide’ mag niet worden geopend in het bijzijn van een president die genocide propageert. Diens aanwezigheid is in strijd met het principe waarop het museum is gefundeerd.
Verbijstering. Dat is een korte samenvatting van de vele reacties op ons artikel over de aanwezigheid van de Israëlische president Yitzhak Herzog bij de opening van het nieuwe Nationaal Holocaustmuseum, zondag 10 maart in Amsterdam.
Het feit dat Herzog ondanks zijn genocidale opruiing de opening mag bijwonen van het nationaal museum over ‘Nooit meer genocide’ is door velen met ongeloof ontvangen. De man hoort persona non grata te zijn, is de overwegende opvatting.
Dat gold overigens ook al in de zomer van 2023, toen de uitnodiging aan Herzog naar verluidt de deur uitging. Kennelijk zag de organisatie toen geen bezwaar in 56 jaar Israëlische militaire bezetting, verdrijving, illegale kolonisering en apartheid – oorlogsmisdrijven en misdrijven tegen de menselijkheid waaraan Herzog als politicus heeft meegewerkt en waarvoor hij als president symbool staat.
Het is onbezonnen dat Herzogs komst acht maanden geheim is gehouden, en pas vier dagen voor de opening door ons aan het licht moest worden gebracht. Zijn aanwezigheid stond kennelijk geboekt als ‘verrassing’. Dat scenario, waarin het publiek pardoes met hem zou worden geconfronteerd, is gelukkig voorkomen.
Maar ook nu is het nieuws van zijn komst ingeslagen als een bom. In de Palestijnse gemeenschap. In de Joodse gemeenschap. Onder al die gewetensvolle Nederlanders voor wie ‘Nooit meer’ een leidraad in het bestaan vormt. Voor wie moraliteit en de rechtsorde gelden als bakens waarmee niet gesold mag worden.
Over de komst van Herzog is sinds het bekend worden ervan door de organisatoren van alles gezegd. Hij zou Israël vertegenwoordigen. Of alleen de Holocaustoverlevenden in Israël. En: het museum doet niet aan politiek. En: er is ruimte voor meerdere meningen. Niets daarvan weegt op tegen de intens pijnlijke confrontatie die zij over de samenleving hebben afgeroepen.
De betekenis van het museum voor Nederland en de Nederlanders kan niet worden overschat. Juist daarom dienen controverses te worden voorkomen. Herzogs geplande bezoek vormt voor het museum de eerste serieuze test van het ‘Nooit meer’-principe waarop het is gefundeerd. Doorstaat het de test niet, dan ondermijnt het zijn bestaansrecht nog voor het zijn deuren heeft geopend.
Zondag 10 maart wordt op het Waterlooplein in Amsterdam tegen de aanwezigheid van Herzog gedemonstreerd. Aanvang is om 11.00 uur.
