Tijdens de economische ‘workshop’ in Bahrein gaf het vredesteam van Donald Trump opnieuw blijk van zijn pro-Israëlische vooringenomenheid en minachting voor de Palestijnen. ‘Voor kritiek op Israël is nog nooit reden geweest.’
Houdt Israël de Westelijke Jordaanoever bezet? Ja, zeggen de VN-Veiligheidsraad, het Internationaal Gerechtshof, de Europese Unie en de Nederlandse regering. Welnee, zei Jason Greenblatt deze week tijdens de economische ‘workshop’ in Bahrein tegen CNN. Volgens de Amerikaanse Midden-Oosten-gezant is de Westoever ‘omstreden gebied’. Dat is een begrip uit de koker van Israëlische politici en hun aanhangers die geen boodschap hebben aan het internationaal recht, en al helemaal niet aan de rechten van Palestijnen.
Al sinds hun aantreden in 2017 kijkt de wereld vol ongeloof naar de verrichtingen van de mannen die president Donald Trump heeft aangewezen om vrede tussen Israëli’s en Palestijnen te bewerkstelligen: Trumps schoonzoon Jared Kushner, Jason Greenblatt en op de achtergrond de Amerikaanse ambassadeur in Israël, David Friedman. Hun inspanningen moeten uitmonden in de veelbesproken ‘Deal of the Century’, maar zijn onnavolgbaar: ze gaan veelvuldig gepaard met vertraging en ontberen volgens velen iedere richting en logische structuur.
De economische ‘workshop’ eerder deze week in Bahrein sluit aan bij dat beeld. ‘Wereldvreemd’ noemden we de Amerikaanse voorstellen voor een stralende Palestijnse toekomst die daar werden gepresenteerd. Zonder een politieke basis die de rechten van de Palestijnen garandeert is het economische plan een luchtkasteel – nog afgezien van de vraag wie de benodigde 44 miljard euro gaat opbrengen. ‘Dit voorstel is geschreven door mensen met LSD op’, twitterde Tweede Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma van D66.
Verbijstering wekken Trump en zijn mannen vooral met hun openlijke pro-Israël-opstelling en hun minachting voor de Palestijnen en hun rechten. Meest in het oog springend was Trumps erkenning van Jeruzalem als hoofdstad van Israël in december 2017, gevolgd door de verplaatsing van de Amerikaanse ambassade naar de stad in mei 2018. De Palestijnen kregen intussen met een hele serie strafmaatregelen de duimschroeven aangedraaid. Het voorspelbare gevolg was dat de Palestijnse Autoriteit (PA) het vertrouwen in Team Trump opzegde en het contact verbrak. En dus ook niet vertegenwoordigd was op de conferentie over de eigen economische toekomst in Bahrein.
In de Golfstaat trokken Kushner en Greenblatt die lijn onbekommerd door. Greenblatts openlijke ontkenning van de bezetting is opnieuw een klap in het gezicht van de Palestijnen. Door CNN gevraagd wat al die Israëlische militairen, checkpoints, muren en rollen prikkeldraad dan op de Westoever doen, zei hij dat het om veiligheidsmaatregelen gaat die de Israëli’s tegen hun zin hebben moeten treffen: ‘Het laatste waar de Israëli’s behoefte aan hebben is hun geld en manschappen daaraan besteden.’ Over het Palestijnse recht op veiligheid zei hij niets.
In plaats daarvan uitte Greenblatt keiharde kritiek op de Palestijnen. Hun eensgezinde afwijzing van de Amerikaanse voorstellen en de weigering van de PA om in Bahrein aan te schuiven noemde hij ‘ondermijning van het vredesplan’ en ‘het voorkomen van vrede’. Greenblatt haalt geregeld hard uit naar de Palestijnen en werd door de CNN-verslaggever omschreven als ‘extreem luidruchtig in het bekritiseren van de PA en de Palestijnse leiders’.
Israël daarentegen treft volgens Greenblatt geen enkele blaam. Nooit was uit zijn mond kritiek op de Israëli’s of hun regering te horen. Ook met de aankondiging van premier Benjamin Netanyahu afgelopen april om na de verkiezingen van die maand een begin te maken met de annexatie van de Westelijke Jordaanoever was niets mis, zei hij tegen CNN: ‘Ik heb nooit één reden gezien om kritiek te hebben.’
Ook Jared Kushner nam in Bahrein de Palestijnse leiders op de korrel. Zij laten hun eigen volk in de steek, stelde hij. De Amerikaanse voorstellen omschreef hij als de ‘Kans van de Eeuw’ voor de Palestijnen, en acceptatie ervan als een voorwaarde om tot vrede te kunnen komen. Achterliggende boodschap, opnieuw: de Palestijnse leiding wil geen vrede.
De Amerikanen realiseren zich dat de PA ‘geen beste reputatie heeft als het gaat om een deal rond te maken’, zei hij verder. Maar Kushner laat de Palestijnen niet in de steek en houdt de deur open, in de hoop dat ‘de Palestijnse leiders moed zullen tonen’. En heus, benadrukte hij, ‘de Palestijnen hebben geen enkele reden om Trump niet te vertrouwen’.
Eerder deze maand sprak Kushner openlijk twijfel uit of de Palestijnen wel in staat zijn tot zelfbestuur. In wat we ‘een echo uit het koloniale verleden’ noemden, stelde hij dat ze eerst maar eens een deugdelijk juridisch systeem moeten installeren, de persvrijheid en de vrijheid van meningsuiting moeten respecteren en tolerantie voor alle godsdiensten moeten leren opbrengen. ‘We hopen dat ze na verloop van tijd in staat zijn tot zelfbestuur, maar dat is afwachten’, aldus Kushner.
In Bahrein onderstreepte Team Trump eens te meer geen bemiddelaar te zijn – laat staan een onafhankelijk bemiddelaar. Aan rechten van de Palestijnen hebben de mannen geen boodschap. We zagen het eerder met betrekking tot Jeruzalem en de Palestijnse vluchtelingenkwestie, we horen het nu in Greenblatts ontkenning van de bezetting en Kushners denigrerende uitspraak over zelfbestuur. En onlangs verklaarde ambassadeur Friedman dat Israël ‘het recht’ heeft om ‘onder bepaalde omstandigheden’ delen van de Palestijnse Westoever te annexeren. Greenblatt was het daarmee eens. Het woedend verbreken van het contact door de Palestijnen heeft de mannen niet aan het denken gezet.
Het beeld van de Palestijnen dat uit de woorden van Kushner, Greenblatt en Friedman naar voren komt is dat van een volk dat niet op eigen benen kan staan, niet weet wat goed voor zichzelf is en zich gewillig laat manipuleren door leiders die geen vrede willen – een volk waarnaar ook niet geluisterd hoeft te worden. Het is die neerbuigendheid, dat fundamentele gebrek aan respect voor rechten en menselijke waardigheid, dat het opereren van Team Trump zo aanstootgevend maakt.
Nog een maand of vijf, dan onthult het team naar verwachting ook het politieke deel van zijn vredesplan. Volgens Greenblatt zal het ‘op een nader te bepalen moment’ worden gepresenteerd en omvat het ‘tientallen pagina’s’ met voorstellen voor alle heikele kwesties. Voorzover die niet al, zoals de kwestie-Jeruzalem, door de Amerikanen zijn ‘geregeld’.
