Opnieuw eist de VN van Israël dat het de bouw van nederzettingen in bezet Palestijns gebied staakt. En opnieuw trekt Israël zich er niets van aan. Israël wil heel voormalig Palestina beheersen, ‘from the river to the sea’.
Opnieuw uitte de VN harde kritiek op Israëls voortgaande kolonisering van bezet Palestijns gebied. Secretaris-generaal António Guterres en Speciaal Coödinator voor het Midden-Oosten Vredesproces Tor Wennesland maanden Israël de uitbreiding van zijn kolonies (‘nederzettingen’) op de Westelijke Jordaanoever en in Oost-Jeruzalem direct te staken. Zij onderstreepten dat de kolonisering ‘een flagrante schending van het internationaal recht’ is. Wennesland zei het zo:
I again underscore, in no uncertain terms, that Israeli settlements constitute a flagrant violation of United Nations resolutions and international law. […] The advancement of all settlement activity must cease immediately.
Guterres en Wennesland reageerden op de goedkeuring door de Israëlische autoriteiten, afgelopen april, van de bouw van 540 woningen voor kolonisten in Har Homa, een illegale nederzetting met circa 21 duizend inwoners (2016) in het zuiden van bezet Oost-Jeruzalem. Daar zullen twee woontorens van dertig verdiepingen en drie torens van twaalf verdiepingen verrijzen. Ook zijn er een nieuwe weg, een grote openbare ruimte en ruimte voor verdere bebouwing gepland.
De nieuwbouw zal buiten de bebouwde kom van Har Homa verrijzen en vormt in feite een nieuwe kolonie, die Har Homa verbindt met Givat Hamatos, de even westelijk gelegen kolonie waar Israël in twee fases circa 2.600 woningen wil bouwen. De aanbesteding van de eerste fase leidde in november vorig jaar tot een harde aanvaring met de Europese Unie (EU). Diplomaten van vijftien Europese landen, waaronder Nederland, die ter plaatse een statement van afkeuring wilden maken, werd door scheldende Israëlische kolonisten (‘antisemieten!’) het spreken onmogelijk gemaakt.
De Europese ophef was begrijpelijk, want met de uitbouw van Givat Hamatos zag zelfs de grootste optimist het perspectief op de tweestatenoplossing, de 25 jaar gekoesterde internationale formule voor vrede, in rook opgaan. Het project vormde een nog ontbrekende schakel in de barrière van nederzettingen die Israël bouwt om Oost-Jeruzalem te scheiden van het even zuidelijk gelegen Bethlehem en het hele zuidelijke deel van de Westelijke Jordaanoever. Daarmee wordt een Palestijnse staat die, naast de Gazastrook, de aaneengesloten Westoever en Oost-Jeruzalem omvat onmogelijk.
Met de uitbreiding van Har Homa voegt het de daad bij het woord. Daarmee sluit het de laatste gaten in de barriëre van nederzettingen die Oost-Jeruzalem afsnijdt van Bethlehem en de zuidelijke Westoever. Die barrière omvat naast Har Homa en Givat Hamatos de kolonie Gilo met 31 duizend inwoners (2016).
Het Har Homa-project is niet de enige recent goedgekeurde uitbreiding van de nederzettingen. Afgelopen week kregen plannen voor 31 kleinere bouwprojecten groen licht. Het gaat onder meer om de bouw van kleine aantallen woningen in diverse nederzettingen, een winkelcentrum en een park in Mishor Adumim, een school in Elkana en synagoges en Joodse leerinstellingen in Kfar Adumim en andere kolonies. De goedkeuring vormde de eerste bijdrage aan de kolonisering van de op 13 juni aangetreden regering-Bennett.
Een tweede bijdrage van de nieuwe regering volgde deze week en betrof de splinternieuwe kolonie Evyatar, die begin mei door de kolonistenorganisatie Nahala werd gesticht op land van de Palestijnse dorpen Beita, Qabalan en Yatma. Israëlische militairen hielpen bij de bouw. Alle kolonies zijn illegaal onder internationaal recht, zoals Guterres en Wennesland nog eens onderstreepten, maar zonder vergunning gebouwde ‘wilde’ kolonies als Evyatar zijn dat ook volgens de Israëlische wet. Eerdere pogingen, in 2013 en later, om op de plek een kolonie te vestigen werden door de Israëlische autoriteiten de kop ingedrukt. Ditmaal kregen de kolonisten per militaire order opdracht Evyatar uiterlijk 14 juni te verlaten, waarna de nederzetting zou worden afgebroken.
Inmiddels is de regering onder de druk van de kolonisten bezweken. Beide partijen sloten woensdagochtend een ‘compromis’: de kolonisten zullen eind deze week Evyatar verlaten, maar hun woningen zullen niet worden afgebroken en de regering, die de kolonie eerder als ‘volstrekt illegaal’ veroordeelde en een beroep van de kolonisten resoluut afwees, gaat de komende zes maanden bekijken of het land waarop Evyatar is gebouwd, en dat zoals gezegd in bezet Palestijns gebied ligt, wel echt particulier Palestijns eigendom is. Mocht dat niet zo zijn, dan wordt Evyatar ‘gelegaliseerd’. In de tussentijd wordt er een Israëlische militaire basis gevestigd.
Minister van Binnenlandse Zaken Ayelet Shaked roemde het compromis als ‘een belangrijk resultaat voor het koloniseringsproject in het land Israël’. Zij sprak haar waardering uit voor ‘de pioniers van Evyatar, die met hun toewijding demonstreren wat zionisme is’.
Of dat volstaat om gelijk te krijgen is echter zeer de vraag. De ervaring heeft geleerd dat de Israëlische autoriteiten creatief zijn in het nietig verklaren van eigendomsrechten. Palestijns land dat gedurende een aantal jaren niet is bewerkt wordt bijvoorbeeld veelvuldig tot ‘staatsland’ (publiek land) verklaard, waarna de staat het aan kolonisten kan toewijzen. De afgelopen jaren zijn 21 ‘wilde’ nederzettingen – doorgaans aangeduid als ‘buitenposten’ (outposts) – met terugwerkende kracht ‘gelegaliseerd’. In 18 gevallen werden ze tot een ‘wijk’ van een bestaande nederzetting bestempeld, een mechanisme dat wij eerder meermalen beschreven.
Met het besluit zet de Israëlische regering Guterres en Wennesland, die ook aandrongen op snelle ontmanteling van alle ‘buitenposten’, andermaal in hun hemd. Israël trekt zich niets aan van de VN en het internationaal recht. Dat de kolonisering van bezet gebied onder de Conventies van Genève en het oprichtingsverdrag van het Internationaal Strafhof – het Statuut van Rome – als een oorlogsmisdaad geldt wordt in Tel Aviv schouderophalend afgedaan. De nieuwe regering-Bennett verschilt daarin niet van de voorafgaande, door Benjamin Netanyahu geleide regeringen.
Juist afgelopen week presenteerde VN-chef Guterres een rapport over de uitvoering van resolutie 2334, die de Veiligheidsraad op 23 december 2016 aannam. In die bindende resolutie werd voor de zoveelste keer van Israël geëist dat het alle koloniseringsactiviteiten direct staakte. Benadrukt werd, ook voor de zoveelste keer, dat de kolonisering ‘een flagrante schending van het internationaal recht en een groot obstakel voor de realisering van de tweestatenoplossing en een rechtvaardige, duurzame en alomvattende vrede is’. De resolutie werd, net als voorgaande resoluties, in Tel Aviv door de papierversnipperaar gehaald. Israël behoort tot de grootste schenders van VN-resoluties ter wereld.
Het feit dat Guterres en Wennesland vier en een half jaar na het aannemen van de resolutie niet verder kwamen dan het herhalen van de veroordelingen is tekenend voor het failliet van de internationale Israël/Palestina-politiek. Normaal gesproken krijgen staten die VN-resoluties en het internationaal recht structureel schenden te maken met sancties. Daar wordt Israël opzichtig van uitgezonderd. Ook de Europese Unie (EU) en individuele landen als Nederland blijven Israël vrijwaren van sancties. Met die houding negeert de internationale gemeenschap niet alleen haar eigen verplichtingen onder internationaal recht, maar heeft zij zich medeplichtig gemaakt aan de Israëlische schendingen, waaronder oorlogsmisdaden. Dat telt in Den Haag, de mondiale ‘Hoofdstad van Vrede en Recht’, dubbel zwaar.
Het internationale en Nederlandse beleid is door ons eerder omschreven als ‘tandeloos’, ‘een hol ritueel’ en ‘schizofreen’. Inmiddels is ook het woord ‘klucht’ op zijn plaats. En die klucht leidt onder de bevolking logischerwijs tot toenemende ergernis, met name omdat volledig voorbij wordt gegaan aan de rechten en het lot van de Palestijnen.
Terwijl Israël doorgaat met het koloniseren van bezet Palestijns gebied, krijgen de Palestijnen van Den Haag, Brussel en de VN te horen dat er al ruim 25 jaar een ‘vredesproces’ gaande is dat hen door middel van onderhandelingen met hun almachtige kolonisator ooit een ‘soevereine, levensvatbare en aaneengesloten Palestijnse staat’ moet opleveren. In de tussentijd worden zij geacht zich de bezetting en kolonisering – inmiddels in hun 55e levensjaar – te laten welgevallen. En tot sint-juttemis te leven onder een regime dat zo’n beetje al hun rechten schendt en dat door Human Rights Watch en andere vooraanstaande mensenrechtenorganisaties tot apartheidsregime is bestempeld, een kwalificatie die wij onderschrijven.
Zoals de kolonisering van bezet gebied als een oorlogsmisdaad te boek staat, zo geldt apartheid onder het Statuut van Rome als een misdaad tegen de menselijkheid. Het is de categorie misdaden die om internationaal ingrijpen schreeuwt – als de internationale rechtsorde ergens voor is bedoeld, is het de bestrijding van dit soort misdaden en de bescherming van de slachtoffers. Staten die na 54 jaar blijven weigeren de misdaden een halt toe te roepen en de Palestijnen bescherming te bieden maken zich medeschuldig aan die misdaden.
De suggestie dat er een Israël is dat openstaat voor de tweestatenoplossing is onderdeel van de klucht. Dat Israël bestaat niet. Israël laat in woord en daad blijken dat het uit is op het tegendeel: het onmogelijk maken van die oplossing. De Westelijke Jordaanoever telt inmiddels circa 140 Israëlische ‘nederzettingen’ en evenzovele ‘buitenposten’, met gezamenlijk zo’n half miljoen inwoners. Tijdens 25 jaar ‘vredesproces’, een proces dat gericht zou zijn op het totstandbrengen van twee soevereine staten, is het aantal Israëlische kolonisten in Palestijns gebied meer dan verviervoudigd.
In het grootste deel van de Westoever – het zogeheten C-gebied (Area C) – drukt Israël iedere Palestijnse ontwikkeling de kop in met een rigoureus vergunningensysteem; voor de bouw van een woning of schuur, het verharden van een weg en zelfs het aanbrengen van zonnepanelen hebben Palestijnen een vergunning van de bezettingsautoriteiten nodig, die zelden wordt verleend. Woningen en voorzieningen die zonder vergunning zijn gebouwd, en zelfs Nederlandse en Europese hulpprojecten, worden rücksichtslos gesloopt, waarna de Palestijnen de rekening voor de sloop krijgen. Ook Palestijnse infrastructuur wordt geregeld vernietigd, zoals in onderstaand filmpje van afgelopen maand een weg en waterleiding in Masafir Yatta (South Hebron Hills). Tal van Palestijnse dorpen hebben nog altijd geen elektriciteit en stromend water. Israëls beleid is er, in de woorden van de Israëlische mensenrechtenorganisatie B’Tselem, op gericht ‘deze gebieden over te nemen en een groot aantal Palestijnse gemeenschappen te verdrijven’.
In bezet Oost-Jeruzalem, de voorziene hoofdstad van de Palestijnse staat, volgt Israël dezelfde politiek. De bevolking wordt ‘verjoodsd’, enerzijds door de gestage aanvoer van Joodse kolonisten, anderzijds door Palestijnen uit hun woningen te zetten, zoals momenteel aan de orde is in de wijken Sheikh Jarrah en Silwan, en door hun ‘illegale’ (zonder vergunning gebouwde) eigendommen te slopen, zoals deze week in Silwan weer gebeurt. Tegelijkertijd wordt Oost-Jeruzalem door een ring van nederzettingen feitelijk gescheiden van de Westelijke Jordaanoever. Alles is erop gericht Jeruzalem in de praktijk om te vormen tot de ‘ondeelbare hoofdstad van Israël’, losgemaakt van het Palestijnse achterland.
Joods-Israëlische politici die zich tegen dit beleid verzetten zijn op de vingers van een hand te tellen. De overheersende ideologie in regering en parlement is die van kolonistenorganisaties als Nahala, de motor achter de stichting van Evyatar. Centraal daarin staat de religieus-nationalistische claim dat het hele voormalige mandaatgebied Palestina ‘het Joodse volk’ toekomt, from the river to the sea.
Het zijn niet alleen de kleinere religieuze en extreemrechtse partijen die dit standpunt huldigen. Een partij als Netanyahu’s Likud, nu in de oppositie maar met voorsprong de grootste van het land, pleit openlijk voor de kolonisering en annexatie van Palestijns land. In het ‘handvest’ van de partij uit 1977 wordt de kolonisering van het ‘hele land’ verheven tot centraal element van het zionisme en Israëls politiek. Letterlijk staat er te lezen: ‘Between the Sea and the Jordan there will only be Israeli sovereignty.’
De spreekbuis van Nahala, Daniella Weiss, verwoordde diezelfde ideologie in 2019 treffend in een gefilmd interview met Bradley Burston, destijds columnist voor de Israëlische krant Haaretz. Weiss was in de jaren zeventig een van de drijvende krachten achter de kolonisering van de Westoever. Haar missie is ‘het Beloofde Land uit de Bijbel’ voor ‘de Joodse natie’ in bezit te nemen. Trots vertelt ze dat zich onder de vlag van het zionisme inmiddels een half miljoen Joden in ‘Judea en Samaria’ – de bijbelse benaming voor de Westoever – hebben gevestigd, en nog eens 300 duizend in bezet Oost-Jeruzalem. En dat zij en haar medestanders hebben weten te voorkomen dat daar een Palestijnse staat tot ontwikkeling kan komen.
In datzelfde jaar 2019 legde het Nahala van Weiss de Israëlische politiek een petitie voor met de even veelzeggende als schokkende titel ‘Eén land voor één volk.’ De politici werd gevraagd plechtig afstand te nemen van de tweestatenformule, en zich in te zetten voor de realisering van een oud plan van voormalig premier Yitzhak Shamir om twee miljoen Joden op de Westoever te vestigen. Tientallen parlementsleden en twaalf ministers tekenden de petitie. Onder hen de huidige premier, Naftali Bennett, en de huidige minister van Binnenlandse Zaken Ayelet Shaked.
Het zou goed zijn als de Haagse politiek nog eens terdege nota neemt van de petitie, die in minder dan honderd woorden de dominante ideologie binnen de Israëlische politiek weergeeft en in feite oproept tot de overname van bezet Palestijns gebied. Het is een racistische ideologie, waarin de inheemse bevolking eenzelfde soort lot beschoren is als de inheemse bevolking van onder andere Noord-Amerika: door een koloniale overheerser verdrongen naar de coulissen van het bestaan. De volledige petitietekst luidt als volgt:
I hereby commit to be loyal to the land of Israel, not to cede one inch of our inheritance from our forefathers. I hereby commit to act to realize the settlement plan for the settlement of 2 million Jews in Judea and Samaria in accordance with Prime Minister Yitzhak Shamir’s plan, as well as to encourage and lead the redemption of all the lands throughout Judea and Samaria. I commit to act to cancel the declaration of two states for two peoples and replace it with the stately declaration: ‘The land of Israel: One country for one people.’
