Het nieuwsprogramma zet alle journalistieke principes overboord en beticht het voormalige Tweede Kamerlid van antisemitisme. Ook NIW-boegbeeld Esther Voet krijgt een podium om Dibi te beschuldigen. Werk aan de winkel voor de Ombudsvrouw van de NPO.
Nieuwsprogramma PowNews mag zich graag tegendraads noemen, maar met zijn item over Tofik Dibi nestelt het zich in een wel heel duistere uithoek van het publieke omroepbestel. In een item van drieënhalve minuut associeert het Dibi, voormalig Tweede Kamerlid voor GroenLinks, eerst zelf zonder enige onderbouwing met antisemitisme. Vervolgens mogen twee voorvrouwen van organisaties met een reputatie in het belasteren van personen met pro-Palestijnse opvattingen hem de maat te nemen: hoofdredactrice Esther Voet van het Nieuw Israëlietisch Weekblad (NIW) en directrice Hanna Luden van het Centrum voor Informatie en Documentatie Israël (CIDI). Eerstgenoemde mag ook Dibi’s seksuele geaardheid opbrengen en suggereren dat in de Amsterdamse ambtenarenwereld, waar Dibi werkzaam is, sprake is van nepotisme.
Het ‘nieuwsitem’ over Dibi, waarin de hoofdrolspeler zelf niet aan het woord komt, is een aanklacht tegen alles waar integere journalistiek voor staat, en een voorbeeld van de afrekencultuur van de zogenoemde Israël-lobby. Het is aan NPO-Ombudsvrouw Margo Smit om te beoordelen of PowNews zich heeft gehouden aan de normen voor correcte journalistiek, zoals opgesteld door de Raad voor de Journalistiek in de Leidraad voor zorgvuldige journalistiek: ‘Goede journalistiek is waarheidsgetrouw en nauwgezet, onpartijdig en fair, controleerbaar en integer.’
Het item is een vervolg op een al eerder ingezette aanval op Dibi. Die vindt zijn oorsprong in een demonstratie op 20 mei in Den Haag: terwijl Israëlische bommen Gaza op zijn grondvesten doen schudden, ook Israëlische plaatsen onder vuur liggen en in Israëlische steden gevechten uitbreken tussen Joodse en Palestijnse Israëli’s, organiseert het CIDI een demonstratie onder het motto ‘vóór Israël, tegen Hamas’. De circa vijfhonderd demonstranten, met een grote afvaardiging uit de rangen van de organisatie Christenen voor Israël (CvI), laten zich toespreken door een aantal bekende gezichten van de zogenoemde Israël-lobby: de Israëlische ambassadeur Naor Gilon, CvI-voorzitter Frank Heikoop, Ronny Naftaniel van het Centraal Joods Overleg (CJO), opperrabbijn Binyomin Jacobs en CIDI-voorvrouw Hanna Luden.
Tofik Dibi is een van degenen die zijn weerzin laat blijken over de solidariteit die de vijf volksvertegenwoordigers aan het Israëlische bezettings- en apartheidsregime betuigen. Op Twitter wenst hij het vijftal toe dat zij bij een bezoek aan een terras een uur op hun beurt moeten wachten, in het Engels bediend worden en aan hun consumpties buikgriep overhouden.
Het komt Dibi op Twitter direct op grove verwensingen te staan, en nadat ook Telegraaf-journalist Mike Muller hem aanvalt krijgt hij een bataljon zogenoemde trollen achter zich aan. Daarop plaatst Dibi een foto van kakkerlakken met de verklarende tekst: ‘Je tl [tijdlijn] zodra iemand van de T [Telegraaf] je adresseert.’
Dat kun je smaakvol vinden of niet, buiten kijf staat dat Dibi’s reactie begrijpelijk en feitelijk is. Hij is niet de eerste die een horde wildemannen op zijn dak krijgt; dat is wat er altijd gebeurt met mensen die zich openlijk uitspreken vóór Palestijnse rechten en tégen het regime dat de Palestijnen die rechten ontneemt en oorlogsmisdaden begaat. Vanuit de filialen van de Israël-lobby wordt direct een poging tot karaktermoord ingezet.
Ook het Amsterdamse gemeenteraadslid Annabel Nanninga (JA21) komt in actie. Nanninga, in haar leven als publiciste geestelijk moeder van begrippen als ‘dobbernegers’, ‘Hitlers mooie ovens’ en ‘Stille nacht, Siegheilige nacht’, vindt dat Dibi, die als ambtenaar werkzaam is voor de gemeente Amsterdam, te ver is gegaan. Ze vraagt zich af of hij de gedragscode voor ambtenaren heeft overtreden. Die bepaalt onder meer dat ambtenaren terughoudend moeten zijn in hun uitspraken, aangezien die zouden kunnen worden geïnterpreteerd als opvattingen van het gemeentebestuur. Daarbij geldt dat zij ‘extra voorzichtig moeten zijn bij onderwerpen die in het nieuws zijn, of waarvoor bij belangengroepen (lobbyisten) bijzondere belangstelling geldt’.
Burgemeester Femke Halsema geeft Nanninga gelijk: Dibi is zijn ambtenarenboekje te buiten gegaan. Er zal daarom een gesprek volgen tussen Dibi en zijn leidinggevende, ‘in aanwezigheid van het Bureau Integriteit’.
Dibi neemt het oordeel van Halsema sportief op. In een verklaring op Twitter stelt hij dat zijn twee tweets weliswaar slechts ‘gesnurk’ zouden hebben opgeleverd als ze niet over Kamerleden met Israëlische vlaggen maar over Saudi-Arabië zouden zijn gegaan, maar dat hij het oordeel van Halsema respecteert: ‘Ik neem niks terug van mijn woorden, maar bij mijn werk hoort een bepaalde verantwoordelijkheid die ik zal respecteren.’
Intussen krijgt de hetze tegen Dibi volgens de bekende lijnen verder vorm. CJO-directeur (en voormalig CIDI-directeur) Ronny Naftaniel is een van de usual suspects die in de frontlinie opduikt. Op Twitter schrijft hij dat Dibi met zijn tweets ‘voor Hamas opkomt’. Na de uitspraak van Halsema noemt hij Dibi een ‘falende ambtenaar’ die hij ‘als disciplinaire straf twee maanden Israëlische vlaggen zou laten opvouwen bij het Israel Producten Centrum’. Dit centrum is de commerciële tak van Christenen voor Israël, gespecialiseerd in het doorverkopen van producten uit de illegale Israëlische kolonies (‘nederzettingen’) in bezet Palestijns gebied en bij herhaling in opspraak geraakt wegens consumentenmisleiding.
Telegraaf-journalist Mike Muller zet de volgende stap door een link te leggen tussen Dibi’s kakkerlakken-tweet en de Joodse gemeenschap. In een artikel schrijft hij: ‘Daarop twitterde hij een foto van een kakkerlak, hetgeen in Joodse kringen veel pijn deed.’
Hoofdredacteur Kemal Rijken van de website Jonet (‘Onafhankelijk Joods nieuws en achtergronden’) borduurt daarop voort door Dibi’s kakkerlakken-tweet niet alleen ten onrechte ‘anti-Israëlisch’ te noemen, maar ook te schrijven: ‘Bepaalde Joden voelden zich hierdoor aangesproken, omdat de vergelijking tussen Joden en kakkerlakken geregeld wordt gemaakt.’
Rijken haalt ook een tweet aan van Bart Vink, columnist van Jonet en eveneens een bekend gezicht in de rangen van de Israël-lobby. Vink, die tevens Provinciaal Statenlid in Noord-Holland is namens D66, suggereert dat Dibi niets doet voor ‘vrede, welvaart en vooruitgang voor Israëli en Palestijnen’ en beschuldigt hem zonder omwegen van antisemitisme:
In plaats van steun te geven aan initiatieven voor vrede, welvaart en vooruitgang voor Israëli en Palestijnen, doet ook voormalig GL-Kamerlid Tofik Dibi een duit in het antisemitische zakje. Bah.
Hiermee is de hetze op het vertrouwde punt beland: personen met onwelgevallige opvattingen over Israël/Palestina worden door de Israël-lobby steevast van antisemitisme beticht. Welbewust wordt wantrouwen en angst jegens hen gezaaid, met name binnen de Joodse gemeenschap. Dat en passant het begrip antisemitisme zijn betekenis verliest wordt in lobbykringen als collateral damage beschouwd: het doel heiligt de middelen.
In zijn column op Jonet doet Vink er nog een flinke schep bovenop door de kakkerlakken-tweet ‘een aanzet tot uitroeing’ te noemen en een vergelijking met het naziregime te maken:
Sommigen bestonden het zelfs om Joden af te beelden als kakkerlakken. Daarmee wordt elke herkenning in de ander weggenomen en aangezet tot uitroeing van die ander. Ongedierte moet je immers doden. Precies zoals de nazi’s dat deden met Joden, Sinti, Roma, gehandicapten en zoals de Hutu’s dat deden met de Tutsi’s.
Naar aanleiding van de logische ophef over Vinks betoog verandert Kemal Rijken in allerijl Vinks eerste zin in ‘Sommigen bestonden het zelfs om Joden en andere critici af te beelden als kakkerlakken’, zoals historicus en columnist Jan Tervoort constateert. Aan het lasterlijke karakter van Vinks bewering doet dat niets af.
Met zijn ‘nieuwsitem’ over Dibi sluit PowNews zich aan bij wat de ‘antisemitisme-terreur’ van de Israël-lobby wordt genoemd, en brengt het de aanval naar een next level. Want zo mag je het noemen als een programma onder het mom van ‘nieuws’ karaktermoord pleegt. Juist nu in de journalistiek langzaam een besef van de werkelijke krachtsverhoudingen en het schrijnende onrecht in Israël/Palestina lijkt te ontstaan, bekeert PowNews zich tot de afrekencultuur van de lobby.
Verslaggeefster Nadia Palesa zet de toon door Dibi’s eerste tweet in beeld te brengen en plompverloren te beweren dat die ‘een opvallend antisemitisch karakter’ heeft. Toelichting blijft uit, de kijker moet de indruk krijgen dat het oordeel al is geveld en Dibi schuldig is bevonden. ‘Moet dit verhaal een staartje krijgen?’, is de vraag waarop zij nu een antwoord wil. Daarvoor raadpleegt ze niet een onafhankelijke deskundige, laat staan Dibi zelf, maar – over usual suspects gesproken – het CIDI en NIW. En die weten met zo’n voorzet wel raad.
Hanna Luden is, zoals vaker, het toonbeeld van hypocrisie. De directrice van de organisatie die openlijk leugens verkondigt over bijvoorbeeld Palestijnse vluchtelingen, die er geen moeite mee heeft zich met extreem-rechtse politieke partijen te encanailleren als de Israëlische belangen daarom vragen, en die andersdenkenden aan de lopende band verdacht maakt en belastert, zegt ‘verbijsterd en geschokt’ te zijn dat Dibi vijf Kamerleden buikgriep toewenst. De afgelopen jaren bracht het CIDI onder meer minister Sigrid Kaag, Nederlandse diplomaten en het ministerie van Buitenlandse Zaken, Palestijnse NGO’s, de BDS-beweging en The Rights Forum in diskrediet door hen met antisemitisme, terrorisme of andere duistere zaken te associëren. Dat is nog eens andere koek dan buikgriep, maar Nadia Palesa laat na Luden ermee te confronteren.
Het wordt nog bonter. Volgens Luden moet Dibi ‘heel helder afstand nemen van zijn woorden’ en ‘hebben we veel meer aan een discussie, gesprekken, dan aan elkaar cancelen de hele tijd’. Als er één organisatie is die alles in het werk stelt om open debat over Israël/Palestina onmogelijk te maken en bij herhaling heeft geprobeerd bijeenkomsten te verhinderen, is dat het CIDI. Opnieuw laat de PowNews-verslaggeefster Luden niettemin haar gang gaan.
Ook The Rights Forum heeft ervaring met het cancelbeleid van het CIDI. In september 2019 ontzegde Hanna Luden vier persoonlijke gasten van Sigrid Kaag op het laatste moment de toegang tot een door het CIDI georganiseerde lezing van de minister. Twee van hen werkten voor The Rights Forum, drie van de vier waren Joods. De boycot leidde tot een publicitaire rel, waarna CIDI-voorzitter Ronnie Eisenmann olie op het vuur gooide door te beweren dat de geweigerde gasten het CIDI ‘een fascistische organisatie’ hadden genoemd. Opgeroepen daar bewijs voor te leveren bleef het stil. Eisenmann weigerde zijn grove beschuldiging terug te nemen en Luden nam er geen afstand van. Het is het CIDI ten voeten uit.
Zo mogelijk nog feller dan het CIDI is het NIW erop gebrand ‘het conflict te importeren’, zoals dat tegenwoordig wordt genoemd, door Nederlandse organisaties, politici en anderen die opkomen voor de rechten van de Palestijnen te belasteren, en ook het NIW richt de pijlen even gemakkelijk op Joden als op niet-Joden. The Rights Forum kan er, als ‘producent van antisemitische bagger’ en ‘Dries van Agts antisemietenforum’, van meepraten. Artikelen over bijvoorbeeld de PvdA die ‘de Joden de zee in wil drijven’ zijn kenmerkend voor het niveau van Esther Voet en haar loyale adjudant Bart Schut, die alleen al op Twitter hard op weg is heel Nederland van antisemitisme te beschuldigen.
Voet, die net als Naftaniel eerder de scepter zwaaide bij het CIDI, doet bij PowNews haar reputatie eer aan. En hoe hypocriet, vilein en ronduit absurd haar woorden ook zijn, Nadia Palesa vindt het allemaal goed. Dibi mag in alle toonaarden worden beledigd:
Het hypocriete is ook dat Tofik Dibi zich voorstaat op het bestrijden van antisemitisme aan de ene kant, en aan de andere kant doet-ie het zelf. Het is totaal hypocriet waarmee hij bezig is.
Palesa staat zelfs toe dat Voet Dibi’s homoseksualiteit opvoert, een irrelevant gegeven dat ze gebruikt om Dibi opnieuw als hypocriet en stupide voor te stellen – en Israël als een edelmoedig toevluchtsoord voor vervolgde Palestijnen:
Heb je [Dibi] ooit als homoseksueel in Gaza rondgelopen, of in Ramallah rondgelopen? Ik denk dat hij niet weet dat Arabische inwoners van dat gebied nota bene naar Tel Aviv emigreren omdat ze daar hun leven niet zeker zijn. Hoe wérkt dat in dat hoofd?
Tja, hoe werkt dat in dat hoofd. Feit is dat een beetje journalist hier een schoolvoorbeeld herkent van de propaganda waarmee Tel Aviv en zijn hulptroepen al jaren trachten Israëls misdaden te maskeren en critici van die misdaden te intimideren en tot zwijgen te brengen. In deze paar zinnen gebeurt een aantal kenmerkende dingen tegelijk: de realiteit wordt op haar kop gezet (Israël is geen onderdrukker, maar een opvanghuis voor Palestijnen die door hun eigen leiders worden onderdrukt), de rollen van de direct betrokkenen worden omgedraaid (niet de vijf Kamerleden en de Twitter-trollen zitten in de beklaagdenbank, maar Dibi), Dibi wordt welbewust aangepakt op een kwetsbaar punt (zijn homoseksualiteit) en het hele verhaal is klinkklare onzin, ontsproten aan Voets dikke duim – want sinds wanneer kunnen Palestijnen ‘naar Tel Aviv emigreren’?
Ook op de redactie van PowNews zal bekend zijn dat Palestijnen uit Ramallah alleen Israël (en zelfs Palestijns Oost-Jeruzalem) in mogen met speciale toestemming van het bezettingsregime, die maar al te vaak wordt geweigerd. En dat de twee miljoen Palestijnen in Gaza al veertien jaar in de ‘grootste openluchtgevangenis ter wereld’ leven. En ook dat de Palestijnse vluchtelingen nog altijd worden weerhouden van terugkeer naar de woonplaatsen waaruit zij in 1948 en 1967 zijn verdreven. Als Israël dan ineens Palestijnen de mogelijkheid zou bieden ‘naar Tel Aviv te emigreren’ is dat opzienbarend nieuws, waar een journaliste direct het fijne van zou moeten willen weten. Al is het maar om niet als propagandavehikel de boeken in te gaan.
Palesa laat Voet nog een keer uithalen, ditmaal niet alleen naar Dibi, maar ook naar zijn werkgever, de gemeente Amsterdam. Ook deze aanval draagt in zijn vileine en suggestieve karakter het stempel van de Israël-lobby. Gevraagd naar welke maatregelen Amsterdam tegen Dibi zal treffen (klaarblijkelijk vindt PowNews het logisch dat die volgen), ontvouwt Voet in één zin een heuse complottheorie:
Ik denk dat het een fopstraf wordt, ik heb het gevoel dat Tofik Dibi niet voor niets zit op de plek waar hij nu zit.
Het is gênant om te moeten opmerken, maar de vraag die een journalist nu hoort te stellen is: wat bedoelt u precies, mevrouw Voet? Wilt u zeggen dat Dibi zijn baan te danken heeft aan het feit dat hij homoseksueel of een Marokkaanse Nederlander is, of aan connecties binnen het gemeentelijk apparaat? Wordt hij om diezelfde reden nu met een ‘fopstraf’ uit de wind gehouden? Beweert u dat er binnen de gemeente een cultuur van nepotisme heerst? Of zelfs dat Dibi met bepaalde bedoelingen in het ambtenarenapparaat is ‘geplant’, zoals dat in lobbykringen heet? De woorden van Voet smeken om journalistiek weerwoord, maar de verslaggeefster en de eindredactie van PowNews hebben de journalistenpet ingewisseld voor die van politiek activist.
Onder het mom van ‘nieuws’ pleegt PowNews karaktermoord op Dibi. Het gebruikt daarvoor een van de meest stigmatiserende beschuldigingen die we kennen: die van antisemitisme. Het surft mee op de golf van laster waarmee Tel Aviv en de Israël-lobby iedere aanzet tot een open en vruchtbaar debat over Israël/Palestina al jaren overspoelen, daarmee het begrip antisemitisme van iedere betekenis ontdoend.
De vraag is nu, om met Nadia Palesa te spreken: moet dit verhaal een staartje krijgen? Het minste dat mag worden verwacht is dat de redactie publiekelijk excuses aan Dibi aanbiedt en tekst en uitleg geeft over het tot stand komen van het item. Heel verstandig, zeker tegenover de Joodse gemeenschap, zou ook zijn dat PowNews eenduidig kenbaar maakt wat het onder antisemitisme verstaat. Aan het politieke misbruik van dit begrip moet een einde komen, ook binnen de publieke omroep.
Mede daarom is het in het algemeen belang dat ook de NPO-Ombudsvrouw een zorgvuldig oordeel over het item velt en dat publiekelijk kenbaar maakt. In laatste instantie kunnen belanghebbenden overigens een klacht indienen bij de Raad voor de Journalistiek, mocht PowNews niet naar tevredenheid op de kritiek ingaan.
