Op 11 februari besloot de commissie Buitenlandse Zaken de uitnodiging aan de Speciale VN-Rapporteur voor de mensenrechten in Palestina op het laatste moment in te trekken. Het initiatief daarvoor kwam van de SGP, daarin gesteund door de PVV en BBB, maar een cruciale rol werd gespeeld door de VVD, vertegenwoordigd door Tweede Kamerlid Eric van der Burg.
Iedereen is welkom (op één na)
De VVD had eerder ingestemd met de op 23 januari aan Albanese gestuurde uitnodiging, maar wilde daar onder druk van de Israëllobby onderuit. Het was aan Van der Burg om die draai in een inderhaast bijeengeroepen commissievergadering vorm te geven. De VVD’er begon nog hoopvol met de stelling dat het in de Kamer traditie is om gasten te ontvangen en aan te horen, ook al ben je het niet met elkaar eens.
De praktijk geeft hem gelijk. Zo werd op 20 juni 2024 UN Watch ontvangen, de pro-Israëlorganisatie die voorop ging in de ontmanteling van VN-hulporganisatie UNRWA en zo de Israëlische genocide in Gaza faciliteerde. Een dag eerder was COGAT te gast, het onderdeel van het Israëlische ministerie van Defensie dat de uithongering van de Palestijnen (en Israëlische gegijzelden) in Gaza coördineerde. En op 6 november 2023 gingen de pro-Israëlpartijen in gesprek met Ariël Kallner, de Israëlische parlementariër die opriep tot een nieuwe Nakba.
Het meest recente voorbeeld dateert van 21 november 2024. Toen werd, mede op aandringen van het CIDI, NGO Monitor, de Moeder Aller Lasterorganisaties, ontvangen. Opmerkelijk is dat (ook) de voormalige VVD-ministers Stef Blok en Halbe Zijlstra NGO Monitor bij meerdere gelegenheden beschuldigden van ongefundeerde aantijgingen en desinformatie.
Desondanks zag de VVD geen probleem in de bezoeken, en hoorde zelfs tot de initiators. Je moet het dus wel heel bont maken om niet welkom te worden geheten, laat staan om je uitnodiging ingetrokken te krijgen. Maar volgens Van der Burg voldeed VN-gezant Albanese daar aan. Wat waren zijn argumenten? En wat zijn ze waard?
Gefingeerde ‘aanvallen’
Volgens Van der Burg zou Albanese zijn collega-Kamerlid Diederik van Dijk (SGP) op sociale media ‘aanvallen’. We hebben moeite gedaan om die vermeende ‘aanvallen’ te traceren. Tevergeefs. Die bestaan niet, tenzij Van der Burg aanstoot nam een Albaneses omschrijving van Van Dijk als het ‘christelijk-zionistische Kamerlid’ dat haar beschuldigde van ‘antisemitische drek’. Opmerkelijk genoeg sloeg Van der Burg niet aan op Van Dijks schandalige beschuldiging van de VN-gezant. Sterker, hij sloot zich erbij aan.
Zo zei hij zich te hebben ‘verdiept’ in Albaneses uitspraken, en geen behoefte te hebben naar haar te luisteren. Dat werd overigens ook niet van hem gevraagd: hij had gewoon kunnen wegblijven bij haar ontvangst. Nu voorkwam hij dat ze formeel kon worden ontvangen. Dat is heel iets anders.
Van kladje tot regeringsbeleid
De ‘uitspraken’ waar Van der Burg zich in verdiepte werden gepresenteerd door de hierboven genoemde pro-Israëlorganisatie UN Watch. Net als collega NGO Monitor werkt UN Watch als satelliet van de Israëlische regering, die in hoog tempo ‘rapporten’ produceert over personen en organisaties die opkomen voor de rechten van de Palestijnen. Dat knip- en plakwerk wordt gretig gedeeld met (ook Nederlandse) pro-Israëlpartijen, die er beleid op baseren. Zo worden Israëls belangen gediend.
Tijdens de Israëlische genocide in Gaza werd getracht de levensader van de Palestijnen door te snijden. Met steun van de VVD, en op basis van informatie die niet deugde.
Een voorbeeld: tijdens zijn bezoek aan de Tweede Kamer van 20 juni 2024 overlegde de directeur van UN Watch, Hillel Neuer, een in elkaar geflansde position paper. Die bevatte een opsomming van al in april weerlegde Israëlische beschuldigingen aan het adres van UNRWA, de VN-organisatie voor Palestijnse vluchtelingen.
Maar feiten doen er niet toe: het kladje van UN Watch schopte het tot regeringsbeleid. In december besloot het kabinet met steun van een rechtse Kamermeerderheid tot afbouw van de financiering van UNRWA. In de VN riep Nederland hoon over zich af door zich te onthouden van steun aan UNRWA. Op die manier werd beoogd om tijdens de Israëlische genocide in Gaza de levensader van de Palestijnse bevolking door te snijden. Met steun van de VVD, en op basis van informatie waarvan de partij wist – of had moeten weten – dat die niet deugde.
Voorzet van UN Watch
Ook voor de laster over Albanese lieten Van der Burg en zijn politieke bondgenoten zich bedienen door UN Watch, dat in oktober een lijvig rapport over haar publiceerde. In de Volkskrant van 11 februari rekende correspondent Rob Vreeken genadeloos af met de absurde leugens en suggesties uit het rapport. Net als Van der Burg heeft Vreeken zich in Albaneses uitspraken verdiept – om tot een tegengestelde conclusie te komen.
Ook Halsema kwam tot een tegengestelde conclusie
In maart 2024 speelde Van der Burg, destijds staatsecretaris van Justitie en Veiligheid, een vergelijkbare rol. Aanleiding was de komst van de Israëlische president Yitzhak Herzog naar de opening van het Holocaustmuseum in Amsterdam. Daartegen werd door Joodse organisaties en Amnesty International geprotesteerd vanwege Herzogs openlijke opruiing tot genocide in Gaza. Hoe kun je een aan de Holocaust gewijd museum openen in het bijzijn van een man die in het hier en nu genocide aanwakkert?, vroegen velen zich verbijsterd af.
Glasharde leugens
In de Tweede Kamer werden de pijlen echter niet gericht op Herzog, maar op de betogers die in groten getale hun afschuw waren komen uiten over diens aanwezigheid. Net als Albanese kregen zij beschuldigingen van antisemitisme over zich uitgestort.
Van der Burg pakte de koppositie in de hetze met termen als ‘bagger’ en ‘doelbewust antisemitische uitlatingen’. Sterker, hij had demonstranten ‘Juden raus’ en ‘kankerjood’ horen schreeuwen. Dat waren glasharde leugens, bleek uit het verslag van de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema aan de gemeenteraad:
Er zijn geen strafbare uitingen geconstateerd tijdens de opening van het museum. De afgelopen dagen is gesteld dat er bijvoorbeeld ‘Juden raus’ en ‘kankerjoden’ is geroepen. Dat is op de dag zelf, en ook achteraf nog niet geconstateerd.
Eigen antisemitisme eerst
En nog iets anders: de demonstranten tegen Herzog waren voor een belangrijk deel zelf Joods. Herzog werd door hen niet aangesproken op zijn Joods-zijn, maar op genocide. Om hen van antisemitisme te beschuldigen is even vilein als absurd.
Het is bovendien gevaarlijk, als zoveelste voorbeeld van de wijze waarop de Joodse gemeenschap door politiek Den Haag wordt misbruikt als instrument om solidariteit met de Palestijnen en kritiek op Israël de nek om te draaien. De VVD doet er goed aan die eigenschap uit te bannen alvorens Joodse Nederlanders te beschuldigen.
Lees verder
Lees minder
Maar feiten deden er ook nu niet toe. Het ‘rapport’ van UN Watch werd door Van der Burg aangegrepen om de VN-gezant verdacht te maken en belasteren. Haar uitspraken waren volgens hem dermate ernstig dat de door hem gehuldigde Tweede Kamertraditie er aan moest geloven, ook al vormt het intrekken van een uitnodiging aan een VN-gezant een dieptepunt in de parlementaire geschiedenis. Ook het feit dat Nederlands reputatie binnen de VN-gemeenschap steeds grotere schade oploopt lijkt geen punt van overweging te zijn geweest.
Wie profiteert?
Met zijn draai hielp de VVD voorkomen dat Nederland door de VN-Rapporteur werd aangesproken op medeplichtigheid aan de genocide in Gaza, steun aan de kolonisering van Palestina, en wapenhandel en militaire samenwerking met het Israëlische defensieapparaat. Ook werd voorkomen dat Albaneses rapporten ‘Anatomie van een genocide’ en ‘Genocide als koloniale uitroeiing’ in de Tweede Kamer werden besproken. Er is er maar één die hiervan profiteert, en dat is Israël.
De draai van de VVD had ook internationale gevolgen. Met het besluit om Albanese te weren werd schade aangericht aan de autoriteit van de VN, terwijl de door Van der Burg aangehaalde laster bijdroeg aan de internationale hetze tegen de VN-Rapporteur – om te beginnen die in Duitsland, dat zij na Nederland bezocht. Israël profiteert van allebei.
Breder patroon
De kwesties UNRWA en Albanese illustreren hoe ver de VVD gaat om Israëls agenda te dienen, waarbij Israëls belang boven dat van Nederland wordt gesteld. Een derde recent voorbeeld van die praktijk speelde eind november. Toen hielp de VVD twee moties aan een Kamermeerderheid, bedoeld om Nederlandse burgers en organisaties die opkomen voor de Palestijnen verdacht te maken en criminaliseren.
Ondanks evidente inmenging door een derde staat hielp de VVD de moties aan een meerderheid, ten koste van de eigen burgers.
Beide moties waren gebaseerd op een ‘special report’ van het Israëlische ministerie van Diasporazaken, dat in handen werd gespeeld van de pro-Israëlfracties in Den Haag met de bedoeling er beleid op te baseren dat Nederlandse kritiek op Israël muilkorft. Erwin van Veen, senior onderzoeker bij het Instituut Clingendael, kwalificeerde het Israëlische rapport als ‘gevalletje afval’ en als:
[…] een suggestieve knip- en plakverzameling van quotes, plaatjes en aannames zonder enige context, die een basisschoolleerling beter in elkaar had kunnen zetten. Er is nergens bewijs te vinden, slechts impliciete aannames en beschuldigingen.
Dat wist de VVD ook. Net als in het geval van UNRWA en Albanese was ook dit rapport niet serieus te nemen. Bovendien was aantoonbaar sprake van kwaadaardige inmenging door een derde staat, met schadelijke gevolgen voor de eigen burgers en de democratie. Dat laat de VVD niet gebeuren, zou je zeggen. Maar de partij hielp de twee moties eigenhandig aan een meerderheid.
Standaard werkwijze
Van der Burgs draai over Albanese was dus geen uitzondering, maar bevestigt de rol van de VVD bij het faciliteren van Israëls inmenging in de Nederlandse politiek. Standaard wordt daar door Israël of zijn satellieten als voorzet een ‘rapport’ voor aanleverd waarvan de inhoud er niet toe doet. Beruchte voorbeelden zijn de ‘rapporten’ over zes Palestijnse ngo’s die door Israël als ongewenst werden beschouwd.
Zo zette Nederland begin 2022 op basis van glasharde Israëlische leugens en (ook juridische) druk zijn financiering van de Palestijnse landbouworganisatie UAWC stop. Destijds analyseerden we de hetze die daartoe in Nederland ook door de VVD tegen UAWC werd gevoerd. De parallel met UNRWA is treffend. In beide gevallen liep Nederland voorop bij de door Israël gewenste financiële onthoofding van de organisaties.
De handelwijze van de VVD ten aanzien van UNRWA, Albanese, de twee moties en UAWC heeft als overeenkomst dat de Israëlische onderdrukking van de Palestijnen ermee wordt gefaciliteerd. In Kamerdebatten is die houding alledaags, variërend van het wegstemmen van een motie die Israëls inzet van uithongering veroordeelt, het pleiten voor het omzeilen van wapenexportregels ten gunste van Israël, tot het demoniseren van solidariteit met de Palestijnen. Het zijn schokkende voorbeelden uit een lange lijst.
Geen normale politiek
Het ondermijnen van Palestijnse rechten en bestaanszekerheid, en het criminaliseren en belasteren van kritische organisaties en personen is geen normale politiek. Daarnaast hoort de VVD buitenlandse inmenging tegen te gaan en pal te staan voor de rechtsorde. Maar als het om Israël gaat falen die systemen en wordt de veroorzaakte schade voor lief genomen.
Het is even verbijsterend als alarmerend dat binnen de Volkspartij voor Vrijheid en Democratie geen woord van kritiek hoorbaar is – of wordt toegestaan – over deze destructieve rol. Kennelijk wacht de partij op druk vanuit de samenleving om haar handelwijze tegen het licht te houden. Dat moment is gekomen.
